Skip to main content

Hiztegia: bilaketaren emaitza

Errore mezua

Bilaketa azkarra Bilaketa aurreratua

eskumútur, eskumutúrra. (a). Izena. eskútur. Muñeca. Eskumuturra be esan oi dok, baiña eskuturra guk geixao. Don./ Bizikletatik jausi tta eskumuturra apurtu dau. Eskutur erabiltzen da gehiago..
eskunarru, eskunarruak. Izena. Eibar. Guantes de forjadores.
eskúpaiñu, eskúpaiñua. (c). Izena. Eibar. Toalla. Egunian egunian ipintzen dot eskupaiñu garbixa arpegixa garbitzeko lekuan. (Etxba Eib).”
éskupeko. 1.éskupeko, éskupekua. (b). Izena. Propina. Tioi peridikua zintzo ekartzen dotsa eskupekuan esperantzan. content_copy própiña. 2.éskupeko, éskupekua. (b). Izena. Soborno. Guardia beti basarrittarren eskupekuan zaiñ egote zan. «Eskupean» ematen den dirua, alegia..
eskúpeta
eskúpeta, eskúpetia. (a). Izena. Escopeta.
eskúpleixu, eskúpleixua. (d). Izena. eskuplaixo, eskupularixo. Escapulario. Trapuzko zer bat izeten zan, ari eskupleixua. Don.” Herri etimologiaz sorturiko hitza dirudi. Eskupulárixo, -ua deitzen genion guk. .
ésku. 1.esku, eskúa. (a). Izena. Mano. Esamoldeak: éskuz. (a). Adberbioa. A mano. Jertse ori eskuz einddakua da./ Eskuz ez baiña palaz jokatukotsut. eskura. (b). Adberbioa. esku-. Erraz eskuratzeko moduan. Esku-eskura dauka karreria. eskú útsik. (c). Adberbioa. Ezer gabe edo ezer lortu gabe. · Con las manos vacías. Ezingo ga bisittara esku utsik joan./ Alkatiaana joan zien zeozen esperantziakin baiña esku utsik bueltau zien.” eskú-sartze, eskú-sartzia. (b). Izena. Acción de meter mano. Ango eldu biarra, ango esku-sartzia... eskúra euki. (b). Esapidea. Eroso euki. · Tener a mano, cerca. Poligonokuak oso eskura dauzke piszinak. esku onéko, esku onekúa. (b). AdjektiboaIzenlaguna. Habilidoso, mañoso, manitas. Taillerrian estimau dauke, esku onekua da ta. content_copy eskutsu. esku garbíko, esku garbikúa. (c). Adjektiboa. Berea ez den dirurik bereganatzen ez duena. · Persona que no se apropia del dinero ajeno. Kamarero barrixa apenas ei da esku garbikua. Taberna, denda, eta oro har kaxa inguruko langileez, batez ere.. esku barik. (b). Bizikletan, manibelari heldu gabe. Badakit esku barik ibiltzen. éskuak garbittu. (b). Esapidea. Lavarse las manos, desentenderse. Lenengo berak danei axaxa emon da oiñ eskuak garbittu. eskúa sartu. (b). Esapidea. Meter mano. Orduko neskak eskua sartzen be etxoskuen lagatzen./ Danen aurrian eskua sartzen asi jatan. eskúa jaso. (c). Esapidea. Amenazar. Eskua jaso ezian eztotse semiak kasoik eitten./ Bueno, ezidazu eskuik jaso. eskúa artu. (b). Esapidea. Lan bati erraztasuna hartu. · Cogerle la maña a un trabajo. Makiniai eskua artu arte izurrauta ibili nitzuan./ Ezta lan zailla, baiña eskua artu biar. content_copy ártia artu. 2.esku, eskúa. (b). Izena. Lehenengoa kartetan. · La mano, en las cartas. Eskua kendu bia dotseu. Esamoldeak: ogétamaika eskútik euki. (c). Esapidea. Tener la sartén por el mango. Musetik hartutako esapidea. Hogeitamaika eskutik duzunean inork ezin dizu irabazi jokura. esku izan. (c). Aditza. Kartetan edo beste zenbait jokutan ekiten lehena izan. Estar de mano Oiñ zein dda esku? .” 3.esku, eskúa. (b). Izena. Alde zuzena; kaminoan oinez ibiltzeko ezkerra, adibidez. · El lado correcto, por ej. la izquierda al caminar en un carretera. Ala, artu poltsia ta zeure eskutik joan./ Oiñez ezkerra da eskua ta autoz eskumia. Esamoldeak: eskutik ibilli. Esapidea. Bidean dagokizun aldetik ibili. Bidian zeure eskutik ibilli zaittez. eskua zainddu. (b). Esapidea. Alde zuzenetik ibili. Autuan norberan eskua zainddu ezkero nekeza da akzidentia eukitzia.” Zeure, bere... eskua. 4.esku. (b). Posposizioa. Noren esku. · A cargo de, bajo la responsabilidad de. Ni banoia ta zure esku gelditzen da afaixa./ Ez aiz akordatzen? Ire esku laga giñuan abixuak pasatzia. 5.esku. Konposizioko lehen zati gisa, "eskuz erabiltzeko tresna, tamaina txiki samarrekoa".
eskurátu. (c). du Aditza. Lortu, eskuetara heldu. · Conseguir Oinddio eztot laga notsan txamarria eskuratu./ Orrek alkatetzia eskuratzen badau ezta giro izango.
eskusóka, eskusokia. (c). Izena. Belar-sendorrak, batik bat, garraiatzeko erabiltzen den soka. · Cuerda que se utiliza sobre todo para acarrear haces de hierba al hombro. Eztaukau etxian eskusoka formalik./ Eskusokia izeten da sendorra eitteko, iru metro ta erdi ingurukua, fiña, bietzan sendoera ingurukua. Don.” content_copy lepasóka.
eskutada, eskutadia. (d). Izena. eskutakada. ESKUTAKADA. Azaoa, sorta.
eskutakára, eskutakaría. (b). Izena. Eskutakada, eskuak bete gauza. · El contenido de las manos llenas. Eskutakara bat intxaur emon doskue./ Eskutakara gailletia jan dau berak bakarrik./ Zuen umia ikusi dot diru eskutakariakin. Adibideetan erreparatu hiru modutara erabil daitekeela gutxienez..
éskutako lan, éskutako lána. (d). Izena. Puntugintza. · El trabajo de hacer punto. Galtzia ero jertsia, eskutako lana. Galtzagiñan, jertsegiñan, esate jakon. Eskutako lana. Puntua eittia be bai. Puntua eitten jardun dau, eskutako lanian jardun dau, eskutako lana eitten. Don.”
1.ur. ohar bat 1.ur, ura. (a). Izena. Agua. Esaerak: Ura eta sua belaunez azpittik. Esaera. ura eta sua belaunetik bera. (Lar Antz). Eundaka urtietan, ura lengo bidietan. Esaera. Antzuola. "Es peligroso estrechar el cauce de los rios." (Izag Antz) Esamoldeak: urak ekarri. 1.urak ekarri. (c). Esapidea. Baserrietan ura falta denean, hartzen den lekuraino -errekatxo, deposito, iturri- joan, zer pasatzen den ikustera eta aberia konpontzera. Gizonak urak ekartzera joanda die Urkitzara. 2.urak ekarri. (c). Aditza. urak ipini, jarri. Ur-korrenta etxean sartu. Gerra-aurretxuan ekarri zittuen urak gurera.” ur ázal, ur ázalak. (d). Izena. Aguas poco profundas. urak euki. Esapidea. Eibar. Norbaiten traza edo antzeko nortasuna izan. Orrek bere aittan urak dakaz. beteko urak. (c). Izena. Norbera estaltzeko moduko urak. Ibaia beian etorrenian be ixa beteko urak izaten ziran ta iñor ez zan atrebitzen islara pasatzen. (SM Zirik)” éskutarako ur, éskutarako úra. (d). Edateko balio ez duena, baina beste zereginetarako bai. Andik eruten giñuan eskutaakua, baiña eratekua itturritik. JJp.” ur aundi, ur aundixak. Izena. Sakonera handiko urak. Hankarekin lurra ukitu ezin den lekua. ur txiki, ur txikixak. Izena. Hankekin hondoa ukitzeko moduko urak. ur aundiko arraiña izan. (c). Esapidea. Inportantea, esperientzia handikoa izan. Ori eztabe kartzelan sartuko, ori ur aundiko arraiña da. ur aundixetan sartu. (c). Esapidea. Erantzukizun handiko gauzetan sartu. Fabrikako gerente ein dabe eta ur aundixetan sartuta dabill. ur sákon, ur sákonak. (c). Aguas profundas. Kangrejuak eztie ur sakonetan ibiltzen, ur azalak gustatzen jakue. ur zíkiñ, ur zikíña. (a). Izena. Agua sucia, turbia. ur-bizi, ur-bizixak. Izena. Ura azkar eta bizi doan erreka tartea. ur gaiñeko bitsetan. ur gázi, ur gazíxa. (b). Izena. Agua salada. ur géza, ur gezía. (d). Ura gazixa ta gezia izan leikek. Klem.” ur gárbi, ur garbíxa. (a). Izena. Agua limpia, clara, transparente. ur géldi, ur geldíxa. (c). Izena. Agua estancada. Ur geldixan ugaritzen die ugarixuak./ Ur geldixa usteldu eitten da. ur maillátu, úr maillatúa. Izena. Salto asko egin ondoren mailatuta dagoena. urústel, urustéla. (c). Izena. Ur geldia, jada berdetuta dagoena. úrak ipiñi. (c). Aditza. úrak jarri, ekarri. Ur korrontea jarri etxean. Oin ddala gutxi jarrittue urak. 2.-ura. (b). Izena. Konposatuetan, zumoa, zukua: naranja-ur, limoi-ur, etab. · Zumo, en palabras compuestas. Oso ona da naranja-ura./ Melokotoi-ura artu giñuan. 3.ur, ura. (d). Izena. Isurialdea. Etxeak teilatua zenbat aldetara duen adierazteko erabiltzen da. Au iru aldetara ura daben etxia da. Benito.” Bi ureko etxea, iru urekoa, lau urekoa... esaten da. .
eskútsu. 1.eskutsu, eskutsúa. (b). Adjektiboa. Esku onekoa. · Hábil, mañoso, manitas. Lanian oso eskutsua ei da ta danetik deika dauke. content_copy esku onéko, artétsu. 2.eskutsu, eskutsúa. (c). Adjektiboa. Inoiz, "manazas", "torpe" adierazteko erabilia. Eztok ezagutzen? Bai trauskill eskutsu bat. Besotik ebatzen bosk ezautukok.