da
- garráztu. (b). da aditza. Agriarse.. Bazkaixa garraztu jat eta botaka ein ddot./ Alkarren arteko relaziñuak garraztuta dare aspaldixan. .
- 2. gastáu. (c). da aditza. KASTAU. Bukatu, galdu, desagertu.. Pistolia jarri zanian gastau zien sorgin-kontuak./ Aspaldi gastau zien auzotako erromeixak./ Egundoko burrukak eitte zittuen. Basarrittik etorri, tta eran trankill puxkat eitte eben, eta burrukan txikitzen. Baiña gero ori dana gastau zan. Mertz./ Famelixia gaixua ero, famelixia kastau samartu ein zala uste dot an. JJp..
- 4. gauza izan. (b). da aditza. Gai izan. Ser capaz; ser apto para algo.. Sasoi batian Urkiolaraiño oiñez; oiñ enaiz eskillarak igotzeko gauza./ Larogei urte izan arren oinddio gauza da etxeko lanak eitteko./ Esne au ezta erateko gauza. . gauza dana, . (c). adjektiboa. GAUZA EZTANA. Balio duena, balio ez duena, honelakoetan:. Sagar ustel asko dago. Gauza dana batu banasta ontara; gauza eztana laga lurrian./ Zuek kuadrilla aundixa, baiña gauzaeztana geixena...
- gaztétu. (a). da-du aditza. Rejuvenecer.. Aspaldixan gaztetu ein za./ Bizarra kendu dabenetik gaztetuta dago. .
- géittu. (a). da-du aditza. Gehitu. Aumentar, añadir.. Asko geittu da lanik eza./ Etxiai tejabana bat geittu dotse. .
- geldi egon. (a). da aditza. Estar quieto. .
- geldótu. (c). da-du aditza. Geldo bihurtu. Quedarse sin energía, volver(se) incapaz.. Andria il jakonetik ziero geldotuta dago. .
- gerturátu. (c). da-du aditza. Urreratu. Acercar(se).. Etzaittez orreana gerturatu be.. Gutxi erabilia. Urreratu da arrunta. .
- girótu. (c). da aditza. Lurra lantzeko edota belarrondoa, garoa... erretiratzeko puntura etorri. Ponerse la tierra a punto para ser trabajada, la hierba para ser retirada, etc.. Atzo ebaittako bedarra onezkero girotuta dago. .
- 1. gogortu. (a). da-du aditza. Gogor bihurtu. Endurecer(se).. Atzoko ogixa gogortuta dago./ Makalaldixa izan neban baiña berriz be gogortu naiz./ Euzkixak lurra gogortu dau. .
- 2. gogortu. (c). da aditza. Diruz indartu. Consolidarse económicamente.. Mandazaiñen batzui urria galdu, eta gero ulixa basarrikuak billau zebela, eta orduan gogortu ziela basarri ortakuak. Klem./ Landare saltzetik gogortutako familixia da ori. .
- 3. gogortu. (c). da aditza. Consolidarse militarmente.. Nazionalistak Intxorta aldian gogortu zien da ezin izan zeben Francon aldekuak ortik sartu. .
- goríttu. (c). da-du aditza. Poner(se) al rojo vivo.. Errementarixak sutan eukitze zittuan aixkorak gorittu arte.. Sin. gori-gori jarri..
- gorrínddu. (c). da-du aditza. Landareei gorrina sartu. Coger la roya las plantas.. Tomate guztiak gorrinddu jako./ Eurixak patatak gorrinddu dittu. .
- 1. gorrittu. (a). da-du aditza. Gorri kolorea hartu edo eman. Enrojecer.. Errekia gorrittuta zoian. .