aditza
- 1. atzerátu. (b). da-du aditza. Retrasar(se), atrasar(se).. Erloju au oso atzeratuta dabill. Atzeratu ein ddabe jaialdixa. .
- 3. atzerátu. (c). du aditza. Atzera eragin. Desanimar.. Egualdixak jente asko atzeratu dau./ Aura eleuke atzeratuko ezta gerriak pe. .
- 4. atzerátu. (b). du aditza. Pelotan, atzera bota pelota. Retrasar la pelota.. Pelotia geixao atzeratu biok. .
- 1. atzetik emon. (b). dio aditza. Ibilgailu batek beste bat atzetik jo.. Atzo atzetik emon josten San Juango rektan. .
- átzia émon. (c). aditza. Bizkarra, ipurdia eman (zentzu literalean, batez ere).. Ez idak neri atzia emon da kontestaidak. .
- aukerátu. (a). du aditza. Hautatu. Elegir, escoger.. Enekixen zein praka aukeratu.. Hona hemen antzinako aukeraketa erretolika batzuk: 1. Don don Beledon, Beledongo elizan, zazpi gizon dantzan, zu mozkorra, ni mozkorra, nai duanak, nai duanak, kan-po-ra. Klem. 2. Zein da gauzarik onena, artaburua loratzen, aitatxo, amatxo, urra urra Pepetxo, ala kinkiñera, ala samurrera, Ramona Etxeberriko (edo beste edozein izen) jira bestaldera. Klem. “Ipurdiaz beera” ere esaten omen zen amaieran, eta akorduan ez duen beste zati bat ere ba omen zuen. 3. ... kroketa mas que kroketa, kroketa kabillón, niños de la playa, porronponpon, niño vete, a Portugalete, allí comerás fran-francés, italiano inglés.» (Ubera).. Sin. eskojídu, elejídu.
- áuldu. (c). da-du aditza. Makaldu, debildu. Debilitar(se), perder consistencia.. Joan dan egunetan ziero aulduta nabill./ Etxe orren abiak aulduta dare. .
- 1. aundíttu. (a). da-du aditza. Handi egin, hazi. Crecer, aumentar de tamaño.. Asko aundittu aiz aspaldixan./ Sukaldia aundittu dabe.. Pertsonez aundi egin gehiago aundittu baino. .
- áurria artu. (a). aditza. Tomar la delantera.. Goiz juan nitzan baiña ala be iruk artu zosten aurria. .
- 1. áusi. (c). du aditza. Quebrar.. Zentruan dago iztarrazurra ausitta.. Hezurrei buruz erabiltzen da ia bakarrik; osterantzean apurtu. .
- 2. áusi. (c). du aditza. (Oñati.) Likidoren bati (ura, esnea...) hotza kendu, baina berotu gabe.. Esnia ausitta dago, baiña gura badozu berotu be egingo dotzut. .
- ausnártu. (c). du aditza. Rumiar.. Ez emon txalai esneik ausnartzen dabillen bittartian./ “Beixa e, zer? ausnartu ete jok? Preguntau eitten dok orduan. Bestekaldera berriz e, ausnarrian dago, ondo dago. Don. . Ausnarran egin edo jardun da erabiliagoa.. Ik. ausnarrán eiñ.
- 2. auspótu. (c). aditza. Zerbait egitera animatu, txarra normalean.. Bere tiok auspotuta asi zuan droga saltzen. .
- autsí!, eutsi, har ezazu! eutsiren agintera zaharra. (-). aditza. AUTSÍ. Tori, eutsi, har ezazu! Eutsiren agintera zaharra. Tómalo!. Autsi atzo eskatu zostazun liburua./ Autsi milla peseta ta erosi nai dozuna.
- áxaxa émon. (c). dio aditza. Azuzar al perro para que muerda y, por extensión, incitar a alguien a algo.. Txakurrai axaxa emon zotsan./ Badakitt mutiko orrei zeiñek emoten dotsen axaxa guri kartelak apurtzeko./ Orregaitik ez ei ziran falta zirikatzailliak diskursua ein zeixan axaxa emonaz. (SM Ezten).. Sin. xaxatu (Lein.), xaxau (Eib.). Sin. xaxatu.
