Bergara aldeko hiztegia

objeto.
oblígau. 1.obligau. (a). du Aditza. Obligar. “Enintzakek fubolera joango obligauta be.” 2.obligau. Aditza. Bultza eginez mogitu objektu astun bat (?).
obligazíño, obligaziñúa. (a). Izena. Obligación.
óbra, óbria. (a). Izena. Obra. “Orrek obratan eitten dau lan./ Azelakotxe obria dan autopistia.”
obrámentu, obrámentua. (d). Izena. eufemismoa Kaka, eta hori egitea. · Hez fecal, y también la acción de defecar. “Obramentuan odola ein ddot eta arduratan nago./ Berakua dagonian bost minututik bost minutura obramentua./ Obramentu txarra eitten dau. Don.”
obráu. (d). du Aditza. eufemismoa Kaka egin. · Defecar. “Azkenian gaur goizian obrau dot. ”
óde, odía. (c). Izena. orei, oreixe (Lein). Hodeia. Eguraldia trumoitsua dagoenean, sargori, eta ode tontorrak ageri direnean, odia dagoela esan ohi da. · Nubes y situación meteorológica que presagia tormenta. “Odia dago ta larri ibili zaparraran bat botatzen.” Delako eguraldia dagoenean ikusten diren lainoei ez zaie ode deitzen, ode-laiño edo ode-tontor baizik. Haizeak hegotik edo hego-mendebaletik jo behar izaten du giro hau sortzeko. . Esamoldeak: odiak jo. (c). Esapidea. Ekaitza sortu, egin. “Oinddio gaur illuntzerako odiak joko dau.”
ode-adar.
ode-áize, ode-aizía. (c). Izena. Ekaitzaren aurreko haizea. content_copy ostaize.
ode-arte. Izena. Eibar. Claro.
ode-éuri, ode-euríxa. (c). Izena. Lluvia de tormenta. “Ode-eurixak daukana zera da: igual emen egundokuak eitteittuala ta emendik bi kilometrora bapez.” Pluralean ere bai: Ode-euri edarrak ein zittuan atzo. . content_copy trumoi-éuri.
ode-kanpai, ode-kanpaia. (c). Izena. ore-kanpai. Ekaitza zetorrenean jotzen zen kanpaia. “Ore-kanpaiak asi ziranian ekaitzan barri emoten, estutu zan gure parejia. (SM Ezten).”
ode-láiño, ode-láiñua(k).. Izena. Nube de tormenta.
ode-lauso, ode-lausua. "Nube alta y ligera, cirro. · Hode ariñak, eguzkixari traba pixkat egitten detsenak, baiña eguna illundu barik eta euririk ekarri barik." (SB Eibetno).
ode-tóntor
ode-tóntor, ode-tontorra(k). Izena. Hodei-tontorrak, hodei-lainoak.  Nubes de tormenta. “Ode-tontor zuri-zurixak agiri die Elgeta aldetik.” Sin. ode-laiño, trumoi-laiño, ode-adar (Eib.)..
odétsu, odetsúa. (c). Adjektiboa. Hodeitsua. “Aspaldixan egualdi odetsua dabil.”
ode-zaparrára, ode-zaparraría. (c). Izena. Chaparrón de tormenta. “Ode-zaparraratxo bat majo letorkixo letxuga landariai.”
odiátu. 1.odiátu. (d). Adberbioa. Zerua hodei-lainoz estalirik. · Encapotado, cielo cubierto de nubes tormentosas. “Zerua odiatu dago./ Goizian odiatu zeuan, baiña eguardirako garbittu dau.” 2.odiátu. (c). du Aditza. Zerua hodei-lainoz estali. · Cubrir el cielo con nubes de tormenta. “Oiñ arte garbi egon da baiña belaxe odiatu dau.”
ódixa
ódixa, ódixia. (d). Izena. órixa. Hodia. · Canalón de tejado. “Odixia zulatuta dago ta konpondu ein biako da./ Zinkazkuak izeten die orixak.” /a/ organikorik gabe ere entzuten da: Orixa lekuz aldatu bia da. . content_copy kanalóe, -i.
ódol, odóka. (a). Izena. Sangre. Norbaitek nerbio gutxi duenean odolik ez daukala edo odol gutxikoa dela esan ohi da. Esamoldeak: odolétan. (c). Adberbioa. Odolez blai, odola dariola. “Basiliok anka bixak odoletan zittuala ein zittuan azkenengo amar kilometruak./ Pelotarixak eskua odoletan dauka.” odolbakua izan. (c). Esapidea. Motela edo ganora gutxikoa izan. odóla biá da. (c). Esapidea. Balorea behar da.  Hace falta valor. “ Odola bia da ama oian iltzen da lagunekin afaittara joateko.” Sin. baloria bia da.. odol-otzían. (c). Esapidea. A sangre fria. “Zazpi lagun il zittuan odol-otzian. ” odol berokua izan. (c). Esapidea. Erraz haserretzen dena, jenio bizikoa izan. odol gutxikoa izan, odol gutxi euki. Esapidea. Nerbio gutxi izan.