izena
- sagú-tranpa, sagú-tranpia. (b). izena. XAGU-TRANPA. Trampa para atrapar ratones.. Erosizu Erratzunian sagu-tranpia. .
- saguítxu, saguitxúa. (c). izena. SATITXU. Sagu-itxua, satitxua; belardietan ibiltzen den sagu txiki muturzorrotza. Musaraña.. Saguitxuak, muturluze orrek. Klem.. Sin. satero (Eib.).. Sin. sator-sagu. Ik. lur-ságu.
- 1. saiétera, saiéteria. (d). izena. SAIETARA, SAIATARA, SATERA (ARAM.). Zenbait dorretxe eta antzinako eraikuntzatako leihatila estua. Saetera.. Saieterak, itxuria, andik fletxak botatzeko zien./ Etxiak eta be lenaoko zerak alako txirristura batzuk eukitze jittuen, bentanak pez, olako saietara ero txirristura bat. Klem. .
- 2. saiétera, saiéteria. (d). izena. SAIETARA, SAIATARA, SATERA (ARAM.). Teilatura igotzeko eta argia sartzeko balio duen leihoa.. Orrek teillatura ixotzeko, saiataria. Len geixao zeren, asko kendu ein ddie orrek. Don. . Azen.: Don.ek saiataría dio.. Ik. atesaiétera.
- 3. saiets, saiétsa. (d). izena. Etxegintzan, postetik frontalera ezartzen diren egurrezko beso okerrak.. Ari saietsa. Saiets bana ipiniko jau. Egurra kurbakua billau berai inddarra eitteko-ta. Don.. Ik. áspa, beso, txarrantxa.
- sáietsetako, sáietsetakua. (c). izena. Saihetsetako kolpea.. Nik artu juat saietsetakua manibelakin. .
- saill, sáilla. (b). izena. Lur zatia. Terreno, trozo de terreno.. Errekiaz bestaldetik pe badaukau saill bat./ Ni obetik jaiki orduko sailla zeukan ebáitta./ Arto-sailla apurtu dau beixak. . Saill bat daukagula halako lekutan esaten denean, lur-zati baten jabe garela diogu, eta halako lekutan sail bat ebaki dugula badiogu, lur-zatiaren puxketa bat ebaki dugula. Azkenengo esaldian ez da ulertzen behiak arto-sail osoa apurtu duenik, pusketa bat baizik..
- sáio, sáiua. (c). izena. SAIXO. Ekinaldia. Sesión de trabajo, juego, etc.. Bazkalostian karta-saio majua ein giñuan./ Aizu Mari, eingou beste saio ori? (esapide pikaroa).. Hitz gutxi erabilia. .
- sakabi, sakabixa. (-). izena. "La trampa casera de madera para coger ratas, con una madera pesada que las coge debajo." (Izag Antz)..
- sakailla. (-). izena. (Antzuola.) SAKEILLA. "Garia ebakitakoan geratzen den galtzua eta belarra." (Lar Antz)..
- sakalabanda. (-). izena. (Leintz.) "Juego del marro en el que, en este caso, los gritos de guerra eran: sakalabanda... banda y sakalobispo... bispo." (Aran Gatz)..
- sakáojos, sakáojosa. (b). izena. aeschna cyanea. Burduntzia, sorgiñorratza. Libélula.. Sin. sorgiñorratz.
- 1. sákape, sákapia. (c). izena. Teilatuko kapirio-laten eta etxearen hormaren arteko unea. Espacio entre el tejado y el muro de la casa.. Sakapian gordeta zeukan eskupetia. .
- 2. sákape, sákapia. (c). izena. Errekako putzuetan, amorraiñak ezkutatzen diren zuloa edo haitz bitartea.. Bolintxoko presapian sakape demasak dauzke anborraiñak ezkutatzeko. .
- sakápunta, sakápuntia. (b). izena. SAKÁPUNTAS, -A . Sacapuntas.. Sakapuntia arrapau dost.. Guk hala esaten genuen. Orain SAKÁPUNTAS, -a entzuten da. .
- sakárina, sakárinia. (c). izena. Sacarina. .
- 2. sáke, sákia. (b). izena. (adierazkorra.) Jateko gaitasun handia. Apetito, capacidad de comer.. Kriston sakia jaukak Pellok. .
- 3. sáke, sákia(k). (-). izena. Ateraldi zorrotzak, zelebreak edo barregarriak. Agudezas.. Jo, ik botatzeittuk sakiak./ Arek bajauzkak sake batzuk tripak botatzekuak. Pluralean batik bat.. SAKIAK EUKI edo BOTA, batik bat. .
