Skip to main content

Hiztegia: bilaketaren emaitza

Errore mezua

Bilaketa azkarra Bilaketa aurreratua

erdéldun, erdélduna. (a). Izena. Gazteleraz dakiena baina euskaraz ez. · El/la que habla castellano pero no vasco. Azen.: érdeldun ere bai. content_copy kastíllano.
erdéldundu. (b). da du Aditza. Erdaldun bihurtu. Azen.: érdeldundu eta erdeldúndu ere bai. .
erdelgaizto, erdelgaiztúa. (d). Izena. Gaizki berba egindako gaztelera. Arek etxuan sekula ikasi, erdelgaiztua eitten juan.”
érdera, érderia. (a). Izena. Gaztelera. · La lengua castellana. Euskeria baiño erderia obeto eitten dau orrek. «Araozko neska bat Araban egon omen zen erderaz ikasten eta etorri zanean, bere lagun bati esaten omen zion: I, erderiak tentaaten naixon. —Tierriak kausauko xon.» (Izag Oñ). . Esamoldeak: erderak artu. (d). Esapidea. Erdaraz ikasi, erdaraz ikastera kanpora joan. Aintziñan gaztiak Arabara joaten zien erderak artzera. Bitxia da "urak artu" esapidearekin duen berdintasuna. .
erderakára, erderakaría. (b). Izena. Erderakada. Euskara usaineko erdara txarrean eginiko hitza edo esaldia. · Euskeraz eitteko baiño inportantiaua dok eta kriston erderakarak botatze jittuk. Baita alderantzizkoa ere, erdara usaineko euskara txarrean egindakoa, alegia. Ikastolako umiak erderakara galantak botatzeittue. "Euskerakara" esaten da euskaraz gaizki dakien batek euskeraz nola edo halako esaldiak egiten dituenean, hitz potoloak erabiltzen dituenean, eta horrelakoetan. Kulturako kontzejalak beti erderaz eitte jok baiña euskeraz asten danian sekulako euskerakarak botatze jittuk. ERDERAKARAK edo EUSKERAKARAK BOTA, gehienetan..
erderazko dantzak. Inoiz entzun izan da "Espainiako dantzak" esanahiaz.
érdi. 1.erdi, erdíxa. (a). Izena. La mitad. Erdixa zuretako ta beste erdixa neretako. Esamoldeak: erdixa kanpora eta beste erdixa barrura. Esapidea. "Zerbait lurrera jausiz gero esaten da. Erdixa kanpora eta beste erdixa barrura jun don!" (Lar Antz).” erdíra jo. (c). Esapidea. Batenaz beste egin. · Promediar. Urtian, erdira jota, irurogei bat anega gari artuko giñuzen. erdíra. (c). Adberbioa. Irabaziak erdibana. Hau gertatzen da batez ere bat lurjabea denean eta besteak egiten duenean lan. Basuan eitten da oin be. Basuan piñui sartziak eta gauzak erdira ipintzeittuk oin be. Zerak, Esperantzak, bajittuk erdira ipinittakuak. Don.” Horrela hartutako sailari ERDIRÁKO, erdirakúa, deitu ohi zaio. . érdi-erdíxan. (a). Aditza. En la mitad mitad. Erdi-erdixan azertau dozu. érdi tta érdi. (c). Esapidea. Erdi eta erdi. · Mitad y mitad Aurten aprobauak eta suspensuak erdi tta erdi izen die. erdi lo. (a). Adberbioa. Medio dormido. Erdi lo dago eta laga bakian. 2.erdi, erdíxa. (a). Izena. El centro. Erdi-erdixan jo neban. 3.erdi. Aditza. Medio, mitad. Se usa en función de afijo. Etxat bape txokatzen erdi-fraillia da ta./ Beti izan da erdi-zorua./ Ni erdi-tontua, baiña i tonto osua./ Bere anai-erdixakin asarre dago.
lo. 1.lo, lúa. (b). Izena. El sueño, el acto de dormir. Orrek lua oso ariña dauka./ Lelengo lua ei da sakonena. LOTAN, LOTATIK, LOTARA, LOTAKO, LOTARAKO... Lotan dago./ Lotatik dator./ Lotara noia./ Lotako galtzak die onek./ Oinddio ezta lotarako —edo lotako— ordua.. Esamoldeak: ondo lo eiñ. (a). Interjekzioa. Lotara doanari esateko formula. Erantzuna: Igualmente. . ló ártu. (a). lúak artu. Dormirse. Klasian ixa lo artu dot. Autuan nendorrela ixa luak artu nau./ Ezin luak artuta egon naiz goizalderarte. Orain gutxi erabilia; LO ARTU esan ohi da gehiago. LOKÁRTU ere entzun daiteke. Telebisiñuan aurrian jarri tta lokartu ein nitzan.. erdi lo. (a). Adberbioa. Medio dormido. Erdi lo dago eta laga bakian. lo aundi, lo aundixa. Izena. haur hizkera Lo luzea. Ala!, oiñ eizu lo aundi-aundixa. ohar bat 2.ló eiñ. (a). du Aditza. Dormir. Bart eztot lorik eiñ./ Eizu lo polittorrek. Esamoldeak: banástapian lo eiñ. (c). Esapidea. Hurrengo egunean norbaiten urtebetetzea denean, zera esan ohi zaio: Zer, gaur banastapian lo ein biakozu. Ez dugu jakin ahal izan zergatik. Agian oilolokak banastapean sartu ohi direlako lokatzeko?. 3.ló eráiñ. (b). dio Aditza. Hacer dormir. Ezin dotsat umiai lo eraiñ. Esamoldeak: lua galdu eraiñ. Esapidea. Lo egiten ez utzi. Zapo-kantuak lua galdu erain dost.
erdíbana. (a). Adberbioa. A medias. Jangou sagar au erdibana?/ Anai bixak erdibana artu dabe tabernia. Esamoldeak: erdíbana eiñ. (a). du Aditza. Distribuir a medias. Diruak erdibana eiñ da bakoitza bere etxera. content_copy erdibanátu.
erdibanátu. (c). du Aditza. Repartir a medias. content_copy erdíbana eiñ.
erdibíttu. (b). da du Aditza. erdibi eiñ. Bi zati egin. · Dividir(se) en dos partes. Auzua erdibittuta dago bidegintza gorabera bategatik./ Eskuakin erdibitzeittu sagarrak./ Ogixa erdibi eiñ da bokadillo bana jarri notsen. Esamoldeak: erdíttik bi eiñ. (b). Aditza. "Erdibitu" zentzuan ere entzun daiteke, baina gehiago "partirse por la mitad" zentzuan. Florerua lurrera jausi tta erdittik bi ein zan./ Zubixa erdittik bi eindda dago. erdibi eiñ. (c). Aditza.