Kategoria gramatikala
Forma mugatua
burtirrintzía
Aldaerak
burdi-irrintza, irrintza
Esanahia
Burtardatzak, oliorik ez duelako edo, ibiltzerakoan ateratzen duen zarata zorrotza. · Chirrido de eje de carro mal engrasado
Jakingarriak
Goiko adibideetan ikusten denez, arriua senarraren etxera eramateko apropos gertatzen zen gurdia bidean burtirrintzak eginez joan zedin.
Sinonimoak
-
irrintzaráta, irrintzaratía.
(d).
Izena.
Irrintza-zarata, ardatza olio gabe duen gurdiak ateratzen duen hotsa.
“Ta ori arriuoi ala juten zan, burdixa berriz irrintzaratiakin soiñua juaz, ipini jaboia ero intxaurra ero zeoze irrintzia ataratzekua ero. Juana.”
burtirríntza.
Ikustekoak
-
árrio, árriua.
(c).
Izena.
Andregaiaren ekipaia. · El equipaje de la novia, el ajuar.
“Orrek arrio tratu orrek gure aurretikuak, amengo aitta ta amak. Etxe onekua ero zera baldin bazan, arrio bi; arrio bikotixa, aura ba grandia zan. Gure aittajaunana arrio bikua ei zan. Ben./ Arriua burdixan, konpleto, laixak eta be bai, erropia... Irixak, elegantiak, manta ederrekiñ da. Kanpanillak lepuan. Burdixan da, gero kontau eitten ei zittuen danak. Txirrrii, burdi-irrintzak. Pasatzen da bai ikusi, geu gaztiak eta, kalian pasatzen da, bodia, danak ondorik juten zien da. Burdixai irrintzak, tirrirriii, preparau eitte i zittuen, da atzetik jentia ta. Seguru danborra batek eta bestiak e dultzaiñia. Danborrak pra-pra pra! “”
1926an ezagutu zuela arreo-gurdia Donatok Elosuko Narbaiza Azpikoan, mutiko txikia zelarik han egon baitzen hiru eguneko ezteguetan. Gerra denborarte iraun omen zuen ohiturak Elosu eta Azkoiti aldean, baina ordurako Bergara aldean galdua omen zegoen. Emaztegaiak berak egin behar izaten zuen ehuna egiteko haria, harekin etxerako arropa egiteko; urtetan jarduten zuten ezkontza-arreoa prestatzen, eta ezkontzako egunean ahal zenik eta dotoreen jartzen zituzten gauza guztiak arreo-gurdian, eta maiorazkoaren etxera eramaten ziren. Han ezkontza-bazkariaren ondoren jostunari zegokion hura jendeari erakustea, lan honi "arrio-zabaltzia" deitzen zioten..
Esamoldeak:
arriua bota.
(b).
Aditza.
arriua zabaldu.
Emaztegaiak zekarren arreoa erakutsi; jostunaren egitekoa zen. · Mostrar el ajuar de la novia.
“Arriuoi makiña bat bider ikusitta gare: onbeste izarak, ta ezkontzen zanak arriua eruen ta arriua botatzen. Ta zertzuk onenbeste, bat eta bi tta izarak onenbeste, ta kamixak ainbeste ta bestia ta... beste bat soñian eukiko dau... ikusi ein bijako daukan edo ez! Burdixakin; gorua makillan ipinitta, kerrua batuta goruen, goenkaldien, partikako zerien, aura gorua, goruetako ardatza, ta zeakiñ, erropero ta guzti an sartuta. Ori arriuoi ala juten zan. Burdixa berriz irrintz zaratiakin, soiñua juaz, jaboia ero, intxaurra ero, zeoze irrintzia ataratzekua ero; “rinn” soiñua or atai guenian; irixan aurrien beste bat, eta atzien goruekin da, andria ero zea goruekin da goruetako makiñiakin. Sebua izate zan erruberan. Juana.”
arrio bikoti, arrio bikotixa.
(d).
Izena.
Arreo bikoitza, bi arreo gurdi. · Doble ajuar.
“Etxe onekua ero zera baldin bazan, arrio bi; arrio bikotixa, aura ba grandia zan. Gure aittajaunanana arrio bikua ei zan. Benita.”
-
burtásto, burtastua(k).
Izena.
Burtetxea eta burtardatzaren arteko piezak, pisua bere gain hartzen dutenak. · Piezas intermedias entre el eje y la cama del carro.
“Ez berotzeko jaboia eitte jakon gaiñian, astuak, burtastuak. Gero burdiñazkuak etorri zien, lenao egurrezkuak zien burtastuak, eta berotu eitte zeben ardatza eta eitte jakon jaboia. Da an juten zuan irrintzia juaz. Don.”
Oharrak
Sin. irrintzarata. Ik. burtasto, arrio
Aipamenak
| Aipamena bera | Egilea |
|---|
Laburpena
burtirríntza, burtirrintzía.
(d).
Izena.
burdi-irrintza, irrintza.
Burtardatzak, oliorik ez duelako edo, ibiltzerakoan ateratzen duen zarata zorrotza. · Chirrido de eje de carro mal engrasado
“Danak illaran, burdixak irrintzia, iiii, dana burtirrintzia. Danak beren erropa zuri edarrak, beren borla ederrekin ganauak... Hil./ Lenao egurrezkuak zien burtastuak, eta berotu eitte zeben ardatza eta eitte jakon jaboia. Da an juten zuan irrintzia juaz. Don./ Txirrrii, burdi-irrintzak. Pasatzen da bai ikusi (arriuak), geu gaztiak eta, kalian pasatzen da, bodia, danak ondorik juten zien da. Burdixai irrintzak, tirrirriii, preparau eitte i zittuen. Ben.”
Goiko adibideetan ikusten denez, arriua senarraren etxera eramateko apropos gertatzen zen gurdia bidean burtirrintzak eginez joan zedin..
ohar bat
irrintzaráta.
burdi-irrintza, irrintza.
Burtardatzak, oliorik ez duelako edo, ibiltzerakoan ateratzen duen zarata zorrotza. · Chirrido de eje de carro mal engrasado
“Danak illaran, burdixak irrintzia, iiii, dana burtirrintzia. Danak beren erropa zuri edarrak, beren borla ederrekin ganauak... Hil./ Lenao egurrezkuak zien burtastuak, eta berotu eitte zeben ardatza eta eitte jakon jaboia. Da an juten zuan irrintzia juaz. Don./ Txirrrii, burdi-irrintzak. Pasatzen da bai ikusi (arriuak), geu gaztiak eta, kalian pasatzen da, bodia, danak ondorik juten zien da. Burdixai irrintzak, tirrirriii, preparau eitte i zittuen. Ben.”
Goiko adibideetan ikusten denez, arriua senarraren etxera eramateko apropos gertatzen zen gurdia bidean burtirrintzak eginez joan zedin..
ohar bat
irrintzaráta.
