Skip to main content

adjektiboa

  • 1. xe, xéia. (b). adjektiboa. Xehetua, txiki-txiki egina.   Troceado en trozos muy pequeños.. Artaxeia gustora jaten dabe txalak. . xe-xe eiñ, . (b). aditza. Xehetu, zati txikiak egin.. Patatak xe-xe eiñ ezian eztittu jaten umiak. ..
  • 2. xe, xéia. (c). adjektiboa. Txikia.   Menudo, -a, pequeño, -a.. Eskaillu asko arrapau dou, baiña oso xeia./ Oso xeia dago aurten sagarra.. Ant. larri.
  • xélba, -e, xelbía. (d). adjektiboa. ZELBE. Inorekin amistaderik ez duen pertsonaz, inorengana arrimatzen ez denaz esana.   Se dice de la persona desconfiada y que rehuye a la gente.. Ain zan persona xelbia eze, mezia akabau ta etxera bueltatzen zan iñokin berberdi be ein barik.. Juan San Martinek "impertinente" esanahia ematen dio: An eban Konejua zelbekeriz uezabari nundik kejak eruango. (SM Zirik)..
  • xélebre, xélebria. (c). adjektiboa. Pertsona arraro edo bereziez esan ohi da. Zentzu despektiboa du. ZELEBRE, ostera, barre eragiten duena da, grazia handia duena.   Persona rara, especial. Tiene matiz despectivo.. Pako xelebre samarra izan zan bere denpora guztian. Etzeban ardaorik eraten, animia beltzitzen zebala ta.. Ik. zélebre.
  • xestroso, xestrosua. (d). adjektiboa. XESTRERO. Istiluzalea, apostuzalea, drogosoa.. Sin. drogóso.
  • 1. ximel, ximéla. (c). adjektiboa. "Entre verde y seco, hablando de plantas.  " (Azkue).. Gaztaiña edo sagar ximelak: ximurtzen hasiak daudenak. Zutik dauden landareak IGARTU egiten dira eta ez XIMELDU..
  • 2. ximel, ximéla. (c). adjektiboa. Pertsona argal eta gihartsuengatik esan ohi da. . Oinddio ximela jaok Hilario. Ari pelotan irabaztia eztok erreza. .
  • 2. ximur, ximúrra. (a). adjektiboa. Arrugado, -a.. Zelako arpegi ximurra daukazun./ Nora zoiaz praka ximurrekin. . sagar erria baiño zimurragua, . (-). esapidea. (Eibar.) Oso zimurra.. Sagar erria baiño zimurragua arpegixa. (AAG Eibes). ..
  • 3. ximur, ximúrra. (b). adjektiboa. Zekena.   Tacaño, -a, roñoso, -a.. Gorantziaik pe eleukek emungo ximur orrek alakuorrek. . Sin. zéken, siku.
  • xinporna, xinpornia. (-). adjektiboa. (Antzuola.) "Emakume zitala edo jenio txarrekoa.. Utsaatik eta putzaatik asarretzen da, Mari xinporna edarra da ori!" (Lar Antz). .
  • xur, xurra. (-). adjektiboa. (Angiozar., Antzuola.) Zekena.. Sin. zéken, siku, ximur.
  • 1. zabal, zabála. (a). adjektiboa. Ancho, -a.. Zure autuak errubera zabalak dauzka. . zábaletara, . (c). adberbioa. A lo ancho.. Luzetara ala zabaletara ebaikot tela au?/ Bokadillua filarmonikian moduan zabaletara artu ta marra-marra ziarduan.. Ant. lúzetara..
  • zábar, zabárra. (d). adjektiboa. Narrasa, arlotea.   Abandonado, -a.. Zabarra ba bastua danian, arlotia danian. Klem.. Gutxi erabilia. .
  • 1. zaill, záilla. (a). adjektiboa. Difícil.. Adinekoek ez dute asko esaten. Ubera-Angiozar aldean GAITZ edo GATX da esanagoa eta gainetikoan NEKEZ.. Sin. gáitz, nékez.
  • 2. záill, záilla. (c). adjektiboa. Gogorra, ximela. Haragiaz batik bat.   Se dice (sobre todo) de la carne dura o correosa.. Auxe aragi zailla, tiragomak eitteko modukua.. Ant. samúrra. eria baiño zaillago, . (c). esapidea. (Oñati.) Hedea baino zailagoa.   "Más duro, curtido (persona) que la correa del yugo." (Izag Oñ)..
  • 1. zakar, zakárra. (b). adjektiboa. Takarra.   Brusco, -a, de modales bruscos y rudos.. Ama izan eta eztakitt umiekin ain zakarra zela izan leikien. . Ik. takar.
  • 2. zakárrontzi, zakárrontzixa. (c). adjektiboa. (adierazkorra.) Zakarra, takarra.   De modales bruscos.. Zakarrontzixa... baldar samarra danian ero, zakarra; biolento samarra danian ero. Klem. . Ik. zakar, -ontzi.
  • 1. zale, zalía. (b). adjektiboa. Gustatzen zaiona, ohitura duena.   Propenso, aficionado, -a.. Gure Patxi zapatak sukaldian lagatzen zalia da./ Zu lanera berandu joaten zalia za./ Udabarrixa zalia da eurixa eitten. . -TzEN zalia..
  • zankósendo, zankósendua. (d). adjektiboa. Hanka lodiak dituena. Don.. Sin. ankásendo.
  • 1. zanpátorta, zanpátortia. (d). adjektiboa. Aurpegi borobil-borobilekoa.   Se dice de personas con cara de torta; zampatortas.. Musu biribill...; zera danian, maluz-malutza danian, zanpatortia. Talo-mosua be esan izan dok eta. Klem./ Kamarera barrixa, aura da zanpatortia.. Baita: Orrek dauka zanpatorta arpegixa. . Ik. talo-arpegíxa éuki.
  • 2. zanpatorta, zanpatortia. (-). adjektiboa. "Ezeri garrantzirik ematen ez eta lasai bizi den pertsona." (Lar Antz.
  • 1. zantsu, zantsúa. (c). adjektiboa. Zain asko duena. Haragiaz, batik bat.   Venoso.. Gaur ekarri dozun aragixa oso zantsua da. .
  • 2. zantsu, zantsúa. (c). adjektiboa. Musculoso, -a, fibroso, -a, fuerte.. Zantsua, inddartsua ero zera baldin baok ola nerbixo askokua ta, “ño, gizona zantsua”. Don. .
  • 1. zapal, zapála. (b). adjektiboa. Plano, aplanado.. Ugarixuak eta zapuak zapalak izaten die./ Karrerako kotxe zapal batekin agertu da. .
  • 2. zapal, zapála. (c). adjektiboa. Sakontasun gutxiko platerez esan ohi da.. Platerak, batzuk sakonak eta beste batzuk azalak ero zapalak izaten die.. Sin. azal. Ant. sakon.