da
- 2. tentetu. (c). da aditza. Adoretu, animatu.. Baju ibili naiz aspaldixan baiña ointxe tentetu biar dot, bai. .
- tokáu. (a). da-zaio aditza. Tocar, corresponder.. Zeiñi tokatze jako fregaua eittia?. Bestalde, Ari tokau eitte jako esan ohi da, batzuetan ironiaz, honako honetan bezela: Gizon aberats batekin ezkondu ei zan Eibarko neska bat, eta andik puntuko joan ei jakon amai negarrez, gizonorrek keridia zeukala ta. Amorrek esan ei zotsan: "Badakizu ba, ari tokau eitte jako ta". . bai tokáu be astuái pólaiñak. (-). esapidea. BAI TOKÁU BE ASTUÁI KÓNFITTAK. Dagokiona baino jazkera dotoreagoa eramateagatik edo halako gauzengatik norbaitez adar-soinuan esan ohi den esapidea. .. tókatzeko be aundixá izan, . (c). esapidea. BAI TOKAU BE. Ezusteko txarra edo zelebrea gertatu. ..
- trabáu. (b). da aditza. Trabarse, tropezarse.. Arantza baten trabau ta muturrez aurrera.. Hizketarakoan ere bai: Trabau eitten da berbetan. . Ik. arbi-atala trabau.
- txakúrtu. (c). da aditza. Lotsagabetu, jenio eta jarrera txarreko bihurtu. Volverse insolente y malhumorado.. Len etzan alakua baiña juiziua sartu zotsenetik ziero txakurtuta dago. .
- txangáldu. (d). da aditza. Pertsona maxkaldu, indargetu, gaixoagatik, adinagatik edo edozergatik. Debilitarse, perder la energía una persona.. Gaixua pasau zebanetik ziero txangalduta dago. .
- 1. txarrittu. (c). da-du aditza. (adierazkorra.) Zikin-zikin egin. Ensuciar(se) mucho.. Ziero txarrittuta etorri die ikastolatik. .
- txártu. (b). da-du aditza. Empeorar.. Asko txartu da gure arteko girua./ Egualdixa txartu ein ddau. .
- txatxútu. (b). da aditza. Txatxu bihurtu. Volverse idiota o ligero de cascos.. Len ain majia zan da oiñ ziero txatxututa dago.. Emakumeez, batik bat. .
- 1. txepéldu. (b). da-du aditza. Txepel bihurtu. Volver(se) necio, -a.. Ziero txepelduta ikusten dot aspaldixan dendari ori. .
- txilibrízkau. (c). da aditza. (eufemismoa.) Mozkortu samartu. Ponerse piripi.. Mozkortuta ez baiña puxkat txilibrizkauta gendeztan./ Puxkat txilibrizkatzen danian salaua jartzen dok.. Umorezkoa. .
- txipriztínddu. (b). da-du aditza. ZIPRIZTINDDU. Zipriztinez bete.. Ixo dau mai geiñera, jo ankiakin, inguruko danak txipriztinddu. Ben. .
- 1. txirbíztu. (d). da-du aditza. Eguzki gogorregiak landare orriak erdi lehortu, edota suaren hurbiltasunak gorputzeko ile puntak erre. Chamuscar.. Beruak txirbiztu, sikatu itten dabenian gauzia; sikatu baiño geixao, kasik erretzeko moduko zer aura, txirbiztuta. Klem./ Atzoko euzkixak artuak ziero txirbiztuittu./ Eskuko bizarrak txirbiztu jat sutonduan. .
- txotxolótu. (b). da aditza. Txotxolo bihurtu. .
- txukúndu. (b). da-du aditza. Garbitu, ondo jarri. Asear(se), arreglar.. Azkenian txukundu dabe Poligono aldia./ Txukundu zaitte puxkat kalera urten aurretik. .
- txuléau. (a). da-du aditza. TXULÍAU. Harrokerian ibili. Chulearse, exhibirse.. Patinete barrixakin kalian txuleatzia gustatze jako. . TXULIAU ere bai adinekoek..
