izena
- 1. errétiro, errétirua. (b). izena. Gaueko etxerako itzulera. La vuelta a casa, después de la juerga, normalmente.. Gaur be auskalo noiz izango dan erretirua./ Eranak eta erretiro txarrak ondatu zeban.. Erretiro txarrak jendearen hondamenditzat jo izan dira. .
- 2. errétiro, errétirua. (b). izena. Jubilación.. Erretirua artzeko desiatzen nago. . errétirua kobrau, . (-). Cobrar la jubilación. ..
- erretólika, erretólikia. (b). izena. Retahíla de palabras.. Zuen amandriak demaseko erretolikia sartu zostan gure familixian gaiñian./ Zuen alabatxuak dauka erretolikia.. Erretolikia sartu, euki, bota... Azen.: errétolika ere bai. .
- errétorta, errétortia. (d). izena. (Oñati.) "La tela muy fina y buena que se traía de fuera. Erretortazko izaraak: las sábanas muy finas de tela de fábrica." (Izag Oñ)..
- erretrápu, erretrapúa. (d). izena. Sasi-mediku edo kuranderek unjentuz-eta prestatu ohi dituzten errearentzako, ebagientzako eta halakoentzako trapuak. Paños preparados que utilizan los curanderos para sanar quemaduras, heridas, etc.. Ermuko kuranderiak ipiñittako erretrapuekin osatu jakon besoko eridia. .
- erretratísta, erretratistía. (c). izena. Fotógrafo.. Artekaleko erretratistian laguna da.. Orain fotógrafo, argazkilari nagusitu dira. .
- errétratu, errétratua. (b). izena. Argazkia. Fotografía.. Erretratuak ikusten pasau giñuan atsaldia./ Erakutsikotsut Donostian etara giñuan erretratua. . Orain argazki edo fotografixa entzuten da gehiago.. erretratua etara, . (b). Fotografiar...
erretúra, erreturía. (c). izena. Zerbait erein behar den soroetan, pilan ipinita, belar txar eta zaborreriaz egiten den sua. Montón de rastrojos al que se le prende fuego para preparar el sembradío.. Zaborrerixiakin, lur da guzti, pillia eiñ eta su emote jakon. Oni esate jako erreturia. .
- erréuma, erréumia. (b). izena. Reuma. .
- erréuma bédar, erréuma bedárra. (d). izena. botanika Agave americana. Pita.. Izenak adierazten duen bezala, erreuma sendatzeko oso ona ei da landare hau, eta baita kukurruku eztula biguntzeko ere..
- errézelu, -o, errézelua. (c). izena. Recelo, sospecha.. Baneukan aura gizurretan zebillen errezelua./ Mutil orren errezelua zeuken. . ZEREN errezelua.. errezelu txarrak eindda egon, . (c). esapidea. Susmo txarrak izan.. Aspaldian bisittatzera joan ez galako errezelu txarrak eindda dago tia Maria.. Ik. júzgu txárrak éindda égon..
- errézeta, errézetia. (b). izena. Receta. .
- erreztásun, erreztasúna. (b). izena. Facilidad..
- érri, erríxa. (a). izena. Pueblo. . erri batekuak izan, . (c). esapidea. Antzerakoak izan. Tal para cual, "Dios los cría y ellos se juntan".. Bixak pe orrek erri batekuak.. Erdalgaiztoan ere entzun ohi da: "Esos todos son erribatekos". ..
- erri-báso, erri-basúa. (c). izena. Udalerriaren basoa. Bosque comunal; municipal en nuestra comarca.. Aintziñan sarri izate zittuan errematak; esate baterako erri-basotako egurrak subastan ero errematian urtetze juan. Klem./ Orrek zien, gure Basoberrittik errekaraiño erri-lurrak, gero gure Basoberrittik —Gomozkortan piñurixok badare ba Txantxetaitzeraiño— onek pe erri-basuak. Ori dana erri-basua ei zan. Ta gero erri-basuak saltzia pentsau ebenian neurrira eiñ i zittuen. Hil.. Ik. errí-lur.
- erri-íri, erri-iríxa. (d). izena. Idi klase gorri-gorria. Buey pirenaico.. Gure aittak eukitzen zittuan, erri-irixak esaten otsen, gorri-gorrixak, edarrak. Ben. .
- erríal, erriála. (b). izena. ERRÍEL. Pezeta laurdena; 25 zentimoko txanpona. Real.. Milla errial pagau dou afaixa./ Ainbeste duket ainbeste erriel. Don.. 1955 inguruan ezkutatu ziren. Gure aittajauna-amandreek errialetan eta durotan kontatzen zuten. . erríalbíko, erríalbíkua. (c). izena. Moneda de dos reales.. Errialbikuak erdixan zulua eukitze zeban.. Azkenak 1970 aldera ezkutatu ziren... amar errialéko, amar errialekúa. (d). 10 erreal, . Gure mutikotan bazien oinddio amar errialekuak.. Azkenak 1960 inguruan ezkutatu ziren...
- erríalbíko, erríalbíkua. (c). izena. Moneda de dos reales.. Errialbikuak erdixan zulua eukitze zeban.. Azkenak 1970 aldera ezkutatu ziren..
