Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

aldátu. (-). 1. aldatu, . (a). da aditza. Cambiar.. Urtiak pasau arren etza bape aldatu.. Sin. kanbíxau.. 2. aldatu, . (b). du aditza. Mudar, cambiar.. Erropak aldatu ta segittuan nator./ Plazia ziero aldatu dabe.. Ik. kanbíxau, mudáu.. 3. aldatu, . (c). du aditza. Trasplantar una planta.. Letxuga landaria aldatu premiña edarrian daukau.. Sin. birraldátu..
1. aldatu. (a). da aditza. Cambiar.. Urtiak pasau arren etza bape aldatu.. Sin. kanbíxau.
2. aldatu. (b). du aditza. Mudar, cambiar.. Erropak aldatu ta segittuan nator./ Plazia ziero aldatu dabe.. Ik. kanbíxau, mudáu.
3. aldatu. (c). du aditza. Trasplantar una planta.. Letxuga landaria aldatu premiña edarrian daukau.. Sin. birraldátu.
álde. (-). 1. alde, aldía. (b). izena. Lado, aspecto, etc.. Etxian alde banatan txakurrak dauzke./ Bere alde onak eta txarrak dauzka ezkontziak.. . bere aldía zaintzen ona izan, . (c). esapidea. Interesatua izan. . Ik. aldérdi.. . álde on, álde óna. (c). Jantzi baten era ona.. Ant. itxúlikalde, itxuli.. . aldétik kendu, . (c). esapidea. Ondotik kendu.. Gau guztian ezkiñuan aldetik kendu... . aldé batera, . (b). Por una parte. . Naixao neuke, alde batera, eurixa eingo baleu. Alde batera penia galanta, baiña bestera familixiandako deskantsua.... 2. alde, aldía. (b). izena. Diferencia. . Alde ederra dago jolasian ibilli ero lanian ibilli./ Egundoko aldia etara jaue Rominger-ek.. Sin. diférentzia. . norbait norbaiten aldian dotoria... izan, . (b). esapidea. Kalitatea konparatzeko formula.. Ori nere aldian pobria da./ Orrek zure aldian pauso baldarra dauka./ Arek gure aldian asko daki. .. . milla alde egon ez, . (b). esapidea. Alde handirik egon ez.. Presidente bata izan, bestia izan, eztago milla alde.... 3. alde, . (a). posposizioa. A favor de.. Jente guztia Realan alde dago.. Noren alde.. Sin. fabore.. 4. aldían euki, . (b). ALDIAN ARTU, EKARRI, ERABILI.... Soinean edo poltsikoan zerbait euki, artu...   Tener, coger, llevar, consigo.. Oiñ eztaukat aldian diruik, baiña biar pagaukotsut./ Arek aldian erabiltzen dittu diru guztiak./ Eztaukat nereik aldian dauzkaten erropak besteik. ALD..
1. alde, aldía. (b). izena. Lado, aspecto, etc.. Etxian alde banatan txakurrak dauzke./ Bere alde onak eta txarrak dauzka ezkontziak.. bere aldía zaintzen ona izan, . (c). esapidea. Interesatua izan. . Ik. aldérdi.. álde on, álde óna. (c). Jantzi baten era ona.. Ant. itxúlikalde, itxuli. alde onera, . (-). esapidea. Posizio normalean.. “Itxulittara daukazu jantzitta” ta “Ez, au alde onera jak”. Don.. Sin. érara. Ant. itxúlikaldera... aldétik kendu, . (c). esapidea. Ondotik kendu.. Gau guztian ezkiñuan aldetik kendu... aldé batera, . (b). Por una parte. . Naixao neuke, alde batera, eurixa eingo baleu. Alde batera penia galanta, baiña bestera familixiandako deskantsua...
3. alde. (a). posposizioa. A favor de.. Jente guztia Realan alde dago.. Noren alde.. Sin. fabore.
aldámiño, aldámiñua. (b). izena. ALDAMIXO, ANDAMIÑO, ANDAMIXO. Andamio.. Aldamiñotik bera jausitta, besua apurtuta i dago..
aldamenéko, aldamenekúa. (a). izena. Albokoa.. Sin. albóko.
albista, albistie. (-). (Aramaio.) Berria. . Oi albistioi esan daue, ulixe Ameriketatik etorri dala. (Orm Aram). .
álbitz, albítza. (b). izena. botanika ÁLMITZ. Brachypodium pinnatum. Lur pobre, itzaltsu edo kare gutxikoetan hazten den belarra. Belar arrunta da, baina lehorragoa, animaliek ere jaten ez dutena. Txakurrek tripako minez daudenean botaka egiteko jaten omen dute. Astoek ere jaten dute. .
álbo, albúa. (a). izena. Aldamena, ondoa.   Lado, costado. Nere albuan jarritta egon da Josu./ Baserrixai aurria pintau dotse baiña albuak ez./ Alboko miñez nabill.. Sin. aldamen (gorputzaz ez). Sin. aldámen.
alboága, alboagía. (d). izena. Etxearen zurezko egituran, atzetik aurrera, goiagaren paralelo, doazen habeak.   Correas intermediarias.. Kaballua doia; gero berriz beste egurra: alboagak, eta alboagen gaiñian kapirixua, kapirixuan gaiñian latia, eta latian gaiñian taillia. Don.. Azpian kaballua du eta gainean kapirixuak. . Sin. sopánda. Ik. goiága.
alboágiñ, alboagíña. (b). izena. Alboetako hagin bakoitza.   Dientes premolares y molares.. Alboagiña apurtu jat..
albóate, albóatia. (c). izena. Ura errekako presatik errotara doan kanalera neurrian pasa dadin egoten den atea.   Compuerta para regular el paso del agua en los canales que van a los molinos.. Narbaiz-Boluko alboatia itxi ta kanala agortzen giñuan amorrainak arrapatzeko.. Batzuek ate honi konporta edo ponporta deitzen diote..
albokarga. (-). 1. albokarga, albokargia. (c). izena. Alde baterako karga, gurdiak edo astoak izan ohi duena, gaizki kargatzeagatik, adibidez. .. 2. albokarga, . (c). izena. Mozkorra.. Atzo sekulako albokargiakin etxeratu giñustan./ Karlos Kapandegi zalakua, jaietan, gabera orduko sarri azaltzen zan albokargiakin gorputzari eutsi eziñik. (SM Zirik). ..
1. albokarga, albokargia. (c). izena. Alde baterako karga, gurdiak edo astoak izan ohi duena, gaizki kargatzeagatik, adibidez. .
2. albokarga. (c). izena. Mozkorra.. Atzo sekulako albokargiakin etxeratu giñustan./ Karlos Kapandegi zalakua, jaietan, gabera orduko sarri azaltzen zan albokargiakin gorputzari eutsi eziñik. (SM Zirik). .
albóko, albokúa. (a). izena. Pisu berean edo aldameneko etxean bizi dena.   Vecino que vive en el mismo piso o en una casa contigua.. Alboko guztiekin asarretuta ei dabill, ume zaratak diela ta eztiela.. Sin. aldamenéko. Ik. bésteko, etxékon.
aldákor, aldákorra. (b). adjektiboa. Erraz aldatzen dena. Voluble, mudable.. Oso umore aldakorra dauka Felixek..
aldámarra, aldámarria. (d). izena. Aldapa.. Beixak aldamarran gora joan die.. Ik. aldápa.
aldámen, aldamena. (a). izena. Alboa.   Costado, lado. . Kotxian aldamen bixak urratuittut./ Gogaikarri aura etxat gau guztian aldamenetik kendu.. Sin. álbo. Ik. albóko, aldamenéko.
3. aldeko, aldekúa. (b). izena. Baserrietan, zure etxetik oso gertu . Juan zaittez aldekora ta emon daizuela gatz puxka bat.. Teilatupe batekoa den etxebizitzari etxekon edo besteko. Teilatupe diferentekoari aldeko. Dena dela, Txangala auzoko ugarrixarrek elkarri etxekoneko esaten diote, Ugarriaga biak elkarrengandik 200 metrora egonik. . aldéko eméndiko, aldéko eméndikua. (c). izena. Aldekoan, hemendiko aldetik dagoen etxebizitza.. Aldeko emendikuan txarrixa il ddabe.. Artizak, —han jaioa naiz ni,— bi baserri eta lau etxebizitza dira, eta goiko hitzak erabiltzen ditugu. Andiko eta emendiko soilik ere esan ohi dira, zentzu berberaz. Andikuan izan naiz./ Emendikuan familixia izan dabe. Edozein modutan, gauza hauek asko aldatzen dira auzune batetik bestera... aldéko ándiko, aldéko ándikua. (c). Aldeko baserrian, bi bizitzetatik urrunen dagoena, handikaldeko partekoa.. Aldeko andiko txakurra da ori. ..
alábiar, alábiarra. (d). izena. (Eibar.) Zoria, patua.   "Destino, sino.. Alabiarra izan zan, baketan bizi giñan errittik betiko urten biarra..