Skip to main content

Hiztegia: bilaketaren emaitza

Errore mezua

Bilaketa azkarra Bilaketa aurreratua

zázpiki. 1.zázpiki, zázpikixa. (c). Izena. Sietemesino. Anairik gaztena zazpikixa da. Zortzi hilabetekin etorri ezkero, dénboraik barekúa. Don. . 2.zázpiki, zázpikixa. (c). Adjektiboa. Pertsona geldigor eta ipurterreengatik esana. · Dícese de las personas cascarrabias y de poco asiento. Ez jarritta, ez zutik, ez kalian, ez tabernan, ezin leike patxaraz ibilli zazpiki orrekin.
zazpíortz, zazpíortza. (d). Izena. Apero de labranza de siete púas.
zazpízar, zazpizárra. (d). Izen propioa. zazpi izarrak (Oñ.). Osa mayor, carro. Don. "Zazpi izarrak: nombre de una constelación. Se forma del Bostoillua y otras dos estrellas un poco más grandes." (Izag Oñ).
záztar, zaztárra. (b). Adjektiboa. Txikia, txatxarra. · Pequeñito, -a, poquita cosa. Ume zaztar batek tiragomiakin antiaju kristala apurtu dost./ Oillasko zaztar bateaittik milla duro pagau giñuan. Aukeran badirudi txatxar txikiagoa dela..
1.ze.
2.ze.
demonío, demoniúa. (b). Adjektiboa. Okerra, bihurria, deabrua. · Travieso, -a. Normalmente, en tono cariñoso. Ume demoniuokin burutu ezindda nabill. iz. gisa diabru, nekez demonio.. Esamoldeak: ze demonío!. (b). Interjekzioa. Qué demonios! Geuk pe bajaukau bizi izateko deretxua, ze demonio! .”
démontre, démontria. (c). Adjektiboa. Okerra, demonioa (karinosoa). · Travieso, -a. Nun sartu ete da gure katakuma demontria./ Mantela zikinddu dozu, demontria alakua! Esamoldeak: demontres!. (c). Interjekzioa. Arraioa! Demontres! Atsalde guztia barriketa bardiñakin. Leporaiño naukazu.” Emakumeek esaten dute bakarrik. . ze démontre!. (c). Interjekzioa. Ze arraio. Bazkaixa jan nai badau berak gertau daixela, ze demontre! Fin samarra. Emakumeek erabilia, batik bat. Gizonezkoek gehiago ze arraixo, ze puñeta eta horrelakoak..
bízi. 1.bizi. (a). Aditza. Vivir. Ze moduz bizi aiz? Esaerak: Ze ingozu ba, il arte bizi. Esaera. Etsipena adierazten duen esaera (Lar Antz). Munduan nai duenak luzaruan bizi, oilluekin jaiki eta txorixekin oera. Esaera. (Lar Antz). Esamoldeak: bizík. (a). Adberbioa. Bizirik. Aizarixa bizik arrapau giñuan./ Eztakitt oiñezkero bizik egongo dan. 2.bizi, bizíxa. (b). Izena. Bizitza fisikoa, biologikoa. · La vida. Ies ein biar bizixa galduko ezpazeben./ Iñok eztaki bizixa zela sortu zan. 3.bizi, bizíxa. (b). Adjektiboa. Vivo, -a, espabilado, -a, dinámico, -a. Ezta neskatilla aundixa baiña bai bizixa. 4.bizi, bizíxa. (b). Adjektiboa. Sake handia egiten duen pelotari esaten zaio. · Viva, tratándose de pelotas. Pelota bizixakin Atanillo nausi. feedback motel. 5.bizi, bizíxa. (c). Adjektiboa. Zorrotza. Ertz bizixa esaten zaio ertz zorrotzari. .
joán. Aditza. jun, juan, fan, fuan, fuen. JUN da erabiliena Bergara gehienean. JUÁN edo JOÁN esaten da Ub.-Ang. aldean, eta kale aldean ere bai puxka bat. FAN ere bai Angiozar aldera. Nik ezer falta baneban enintzan fango bestegana billa, e. Ni San Antonioana. Fran.” 1.joan. (a). da Aditza. Ir. Esaerak: Joan da joan, da bertan. (c). Esaera. Nun izan za? galderari erantzuteko ihesbidea. Nun izan za? -Joan da joan, da bertan.” ohar bat Esamoldeak: ze jóiak pa?. (c). Esapidea. Agur formula. Zuka, ZE DOIA BA ere bai, baina gutxiago. . jun zaittez etorrittako bidetik. Esapidea. "Norbait bidaltzen denean esaten da." (Lar Antz). 2.joan. (c). da Aditza. eufemismoa Hil. · Eufemismo de morir. Aita Barandiaran joan jaku./ Badakizu ba, gizona be joan jatan da... NOR-NORI, batik bat. . 3.joan.
módu, modúa. (b). Izena. Modo, forma, manera. Zerbait nolakoa den galdetzeko: Zer mutill modu dok pa?/ Ze etxe modu erosi dozue?. Esamoldeak: módu onían. 1.modu onian. (b). Adberbioa. Era onean. · Con buenas maneras, con corrección. Modu onian eskatu zostan dirua. 2.modu onían. (c). Prezio onean, merke samar. Automoilla modu onian ipintzen bost erosi eingotsat. modu-moduan. (b). Adberbioa. Berdin-berdin, honelako esaldietan: Basarrixa leengo modu-moduan jaukek oinddio. ohar bat móduz. 1.moduz. (c). Adberbioa. Modu onean; prezio onean, batik bat. Moduz erosi giñuan etxia./ Moduz jaten da taberna orretan./ Beste baten alemanei emun gontsen guk sustua demasa. Bai, eta moduz gaiñera, e. Klem. (AA BergEus, 339. o.).” ohar bat 2.ze moduz?. (a). ze moduz. Galdera formula. Qué tal. ohar bat modútan. (c). Adberbioa. adierazkorra De qué manera, hay que ver cómo. Modutan gaiztotu jatzu eskuko heridia./ Modutan azi da aspaldian zuen mutilla. modutáko, modutakúa. (c). Izenlaguna. adierazkorra A zer nolako, harridurazkoetan. · Menudo, -a. Modutako soiñokua zeroian Pilik (berezia)./ Modutako atxurra laga dostazu (eskasa edo).” modúko, modukúa. (a). Bezalakoa. Gure eskualdean gehien erabiltzen den berba sinonimoen artean. .
púñeta, púñetia. (c). Izena. arrunkeria Puñetas. Ezixok kasoik eiñ, gizurra ta puñetia besteik etxaukak eta. Esamoldeak: ze puñeta!. (b). Interjekzioa. Qué puñetas! Berak ein daixela, ze puñeta.
santu. 1.sántu, sántua. (a). Izena. Santo. Esamoldeak: ze santuren izenian. (b). Esapidea. Zer arraiogatik. Ze santuren izenian egin bia juau erek nai dabena? sántu-sántu(a) ez izan. Esapidea. sántu-sántu ez ibilli, egon. Gauza bat oso ona ez izan edo egon. Gaur eztago egualdi santu-santua ta obe dou Urbixara ez joatia./ Nere kotxia ezta santu-santua, ta kontuz ibilli./ Aspaldixan osasunez enabill santu-santu. santu-arpegíxa euki. (b). Esapidea. Tener cara de santo.
sántu
2.sántu, sántua. (c). Izena. Kajatxo baten barruan dagoen santuaren irudia, etxez etxe ibiltzen dena. Aldai auzoan San Kristobalena, adibidez. Uberan, ostera, Arantzazuko Amabirjinarena ibiltzen da. 3.sántu, sántua(k). Izena. Dibujos, ilustraciones o fotos de un libro o revista. Zetan diarduzu LIB artuta, santuak ikusten?/ Liburuko santuei begira pasatzen dau denporia gure mutikuak. Pluralean ia beti. .
zégaittik. zéaittik, zégatik. 1.zegaittik. (a). Zergatik, galdetzailea. · Por qué? Zegaittik preguntatzen dozu. Azen.: zegáittik ere bai.. 2.zegaittik eze. (c). Juntagailua. zegaittik . Adineko jendeak eta ez hain adinekoak juntagailu kausal gisa erabilia. · Partícula que se usa en oraciones causales explicativas. Etzaittez biar etorri, zegaittik eze biar illan azkena da ta jente asko egongo da./ Zeaittik eze Txirritak etara zittuan fueruen e, arek galdu zittueneko kantak eta. Hil./ Tio ete zan gero? Zeaittik eze Kaxinto-Guenetxe ezkontzeko arrebiakin plantau zan da. Hil.” ZEGAITTIK soilik ere bai.. content_copy eze.
zéiñ. ohar bat 1.zeiñ. (a). Izenordaina. Nor. · Quién. Zeiñ etorri da? content_copy nor. Esamoldeak: zein baiño zeiñ. (c). Esapidea. Cada cual más. Bi neskakin zebillen, zein baiño zeiñ polittaua./ Zein baiño zeiñ astuauak die bi anaiak. ZEI. 2.zeiñ. (a). Izenordaina. Cual, qué. Zeiñ lekutan bizi za? Galdera pluraletan ere bai: Zein nai dittuzu, gorrixak ala beltzak? Don. Testuinguru honetan zeintzuk ere bai. .