Skip to main content

Hiztegia: bilaketaren emaitza

Errore mezua

Bilaketa azkarra Bilaketa aurreratua

álper. 1.alper, alperra. (b). Adjektiboa. árpel. Nagia. · Vago, -a, perezoso, -a. Argixa da baiña alperra. Hitz honen deribatu guztiak ere arpelekin esaten ditu zenbaitek, batez ere Ubera-Elgeta aldean. Sin. nagi (erabiliagoa). content_copy nagi. Esaerak: Alperrantzat jana eta langilliantzat lana sekula eztia faltako. Esaera. (Lar Antz). Esamoldeak: pentsatzeko baiño alperraua izan. Esapidea. Oso alperra izan. Noiz izan aiz ba i argixa? Pentsatzeko baiño alperraua aiz ta. (SM Ezten). 2.alper, alperra. (d). Izena. Errementaritzan, errematxeak egiteko ingudean ezartzen den burdinazko tutua. Alperra esate jakon, azpixan ipintze zana; aura geldik zeolako, ari alperra. Eus.” 3.alper, alperra. Eibar. "Artefacto de madera para taladrar y fresar, taladro de sobremesa." (SB Eibetno). 4.alper, alperra. (d). Piedra cilíndrica que se arrastra en los campos para pulverizar terrones. content_copy erpíllarri.
alpér-bíaje, alpér-bíajia. (c). Izena. Ezertarako balio izan ez duen bidaia. · Viaje baldío. Notarixara joan naiz baiña itxitta zeuan. Alper-biajia ein ddot./ Telefonotik deittukotsuet baezpada be, alper-biajia eiñ eztaidan. Alper- aurre hitz gisa, eta zentzu berberaz, ondoren datozen beste hitzetan..
alperkeríxa, alperkerixía. (a). Izena. Nagikeria. · Holgazanería, ociosidad Benga, lanera ortik, beti alperkerixan egon barik. content_copy nagikeríxa.
lantsu. (d). Adjektiboa. Lan askorekin. Esaerak: Alperra beti lantsu. Esaera. Nagiak beti lan asko.
alpérra izan. (b). da Aditza. alpérrik izan. Ser en vano. Alperra da ari asarre eittia./ Oiñ akordau bia da. Gero alperrik da buruai azka eittia.
alperréko, alperrekúa. (b). Izenlaguna. alperríko. Alferrikakoa, ezertarako balio ez duena. · Inútil, baldío. Alperreko lana da erregatzia, total gabian eurixa eingo dau ta./ Alperrikua da orri goiz etortzeko esatia. Alperr.
alpérrik. (b). da Adberbioa. arpélik. En balde, en vano. Ainbeste lan, da dana alperrik./ Bizikletia alperrik badaukazu, emoidazu. Esamoldeak: alperrik galdu. (a). da du Aditza. arpelik galdu. Hondatu. · Estropearse, echarse a perder. Sikutiak leka guztiak alperrik galduittu. content_copy ondátu. alpérra izan. (b). da Aditza. alpérrik izan. Ser en vano. Alperra da ari asarre eittia./ Oiñ akordau bia da. Gero alperrik da buruai azka eittia.
errementári, errementaríxa. (b). Izena. erramentari, ermentari. Herrero. Uberako errementarixa errementaritziai lagata dago. content_copy erréro. Esaerak: Ik jo gogor, zuzena urtetzen badau aixkoria eta okerra urtetzen badau ieteixa. Esaera. Hori esaten omen zion errementariak bere morroiari, ingudean tenazekin burdina gorituari eusten zion bitartean. Sarri erabiltzen zuten lehengo zaharrek esaera hau, zerbait egiteak merezi duela adierazteko, nahiz eta ondorioak ez jakin ziur. Errementarixan etxian zotza burduntzi. (c). Esaera. Gaztelererazko "En casa del herrero..."ren senidea Olagizonak eta errementaarixak, begixak baltzak eta agiñak zurixak. Esaera. (Izag Oñ). Alperrik egingo dau larogei garixak, ardaua erango dau errementaarixak. Esaera. (Izag Oñ). Errementariei ardoa asko gustatzen, nonbait.
alpérrontzi, alpérrontzixa. (b). Izena. adierazkorra Cacho holgazán. Jaiki ari ortik alperrontzi ori. Konfiantza giroan, familia barruan, batik bat, erabiltzen da..
alpértu. (a). da Aditza. Nagitu. · Volverse vago. content_copy nagíttu.
álta(n) égon. 1.altan egon. (b). Esapidea. Txakurra edo behorra, esate baterako, susara egon. · Estar en celo la perra, la yegua, etc. Gure Pintto alta dago. 2.altan egon. (a). (argot). Sexu gogoz egon. · Estar cachonda/o, caliente Ikusten dittuten neska danak edarrak jaozak; hau altan egotiau ez dok bape ona. (TSE Berb). Esamoldeak: alta(n) jarri. Susara jarri. · Ponerse en celo.
altáre, altaría. (a). Izena. altara, aldára (Ub.). Altar. Monagilluak altarian dare./ Aldarara urten eban sankristauak.