Skip to main content

Hiztegia: bilaketaren emaitza

Errore mezua

Bilaketa azkarra Bilaketa aurreratua

garbóso, -a. 1.garbóso, -a, garbosúa, -ía. (b). Adjektiboa. Garboso, -a. Zelako garbosia dan. 2.garboso, -a. (b). Adberbioa. Garboso, -a. An etorri zan garbosa asko.
garbostu. gardostu, galdostu.
galdóstu. (d). garbostu, gardostu. 1.galdostu. Aditza. garbostu, gardostu. Ur irakinetan eduki zerbait, zeharo irakin gabe; hegaztia, adibidez, errazago lumatzeko. Garbostu da ziero irikitteke, irikiñ baiño len. Aragixak usaiña dauka, ta lelengo garbostu bat emungo jau.” content_copy erregaldóstu. Esamoldeak: garbostu baten premiñia izan. Esapidea. galdostu baten premiñia izan. Irakinaldi baten premia izan. content_copy irakiñaldi bat falta. 2.galdostu. Aditza. Antzuola. garbostu, gardostu. "Pertsona bat berotu. Eun guztian kanpuan lanian ibilli ta beeko suan aurrian garbostu bat artu giñuan." (Lar Antz).”
gári
gári, garíxa. (a). Izena. botanika. Trificum aestivum. Trigo. Donatok esplikatzen digu lurren errotazio sistemarik ohizkoena zein zen: Amen egon dana, lengo zea zan: garixa, artua ta arbixa. Garixa eondako tokixan arbixa ereitten zan, arbixa ereinddako tokixan artua, artua egondako tokixan garixa berriz. Bi urtian iru jenerok buelta osua itte zeben. Don.” Esaerak: Gari ona kutxatik/trojatik saltzen da. Esaera. "Gauza bat ona bada, ez dago asko erakutsi beharrik..." (Lar Antz) Aundixa banintzan, txikixa banitzan, maietzian buru nitzan, andik berrogei egunera oramaixan nitzan. Esaera. Antzuola. Gariaren igarkizuna. (Lar Antz) Esamoldeak: garixa jo. (c). Aditza. Trillar. Garixa jo, txanketian bazan barruan, estalpen baten, seguramente. Trilluakin baldin bazan, gari-joteko lekua, larraña esate jakon. Ori e etxe gertuan nunbaitten lautaratxo bat, lauuna bat, euzkixa joteko lekuan, al bazan beintzat.
trója, trojía. (d). Izena. Gari-kutxa handia, leku baten fijo ezarrita dagoena. · Arca fija grande donde se guardaba el trigo. Trojia izeten da leku baten fijo eindda; olakin fijua, ikaraik eraitteke, bere apartamentuekin, bi ero irukuak o, segun. Da kutxak perriz, ba kutxa bat gaur amen eukikozu ta biar an. Batai kutxia esate jakon da bestiai trojia. Jeneralian trojak aundixauak zien. Gurian iruko zer bat zan, iru apartamentuko bat eindda, eta bakoitzak ogeiña anea zeuzkan. Eta kutxak pa amar anea, zortzi...; amalaukua aundixa izeten zuan. Don.” Agarreko garaixari, horreo famatuari, Agarrekoek trojia deitzen zioten lehenago, ziurrenik bertan troja bat zegoelako. . Esaerak: Urdaixa kakuan gora eta garixa trojan bera. Esaera. "Neguan baserrian gertatzen zena: urdaia eta garia gastatuz joaten zirela neguak aurrera egin ahala." (Lar Antz). Gari ona trojatik saltzen da. Esaera. "Gauza bat ona bada, ez dago asko erakutsi beharrik..." (Lar Antz)
gári-ále, garí-ália. (c). Izena. Grano de trigo.
garí-ébaitze, garí-ébaitziak. (c). Izena. garí-ébate (Ub.- Ang.). Gari ebakitze lanak. · La siega del trigo. Len julixuan izate zien gari-ebaitziak./ Gari-ebatetan auzokuak etorten zien laguntzera. Pluralean. Baina singularrean ere bai halakoetan: Zelako gari-ebaitzia ein ddok? Erdixak bertan lagaittuk eta..
garí-éreitte, garí-éreittiak. (c). Izena. La siembra del trigo. —Kontzeziño inguruan akabatzen zittuan gari-ereittiak. —Luzeak ziren? —Ba, segun zenbat inddar juntatzen zan etxian ganautan eta personatan. —Lan konplikatua zen? —Bai, lenengo goldatu, gero ariakin bi ero iru pasara emon, konplikaua izaten zuan bai. —Eta ereitea? —Bai, esku ona bia juan, lenaoko zarrak oittuta jezian, olakotxe azi-kotzariakin ereitten juen tirrri, tirrri, eta klaro, etzeukanak tatoik eskuan, olakotxe barrak urtetze juen ondo ereitte ezpaeban. —Ondo markatu behar soroa, ezta? —Bai, azatzak, lastuakin eitten zittuan, azatzak, zabalera neurri baten, eta gero ereiñ. —Eta hazia? —Kobrearrixa ero “sulfato de cobre” izaten dok, gure ama zanak oriñal baten ur beruakin urtze juan aura, lenengo jo-jo eiñ, urtu, ganbaran ipintze juan garixa, pillia, erein bia zana, bota uroi eta naastu naastu ein eta... Klem.”
gari-igitai, gari-igitaixa. Izena. "Igitai estu zerraduna, garixa ebateko ibiltzen dana." (SB Eibetno). content_copy segá-igétai.
gari-ilddu. Izena.
gari-kóko, gari-kokúa. (d). Izena. Galalea jaten duen momorroa. Don.
gari-kútxa
gari-kútxa, gari-kutxía. (c). Izena. Garia gordetzeko kutxa handia, apartamentu bakarrekoa. · Arca donde se guarda(ba) el trigo. Antikuarixuak estimau erosteittue gari-kutxak. Gari-kutxa apartamentudunari arka. Paretan itsatsita dagoenari troja. .
gari-méta, gari-metía. (c). Izena. Gari-azaoz egindako pila handia. · Montón cónico hecho de haces de trigo. Gari-meta aundixak eitte zien souan, eurixa eiñenan be. ohar bat