Skip to main content

Hiztegia: bilaketaren emaitza

Errore mezua

Bilaketa azkarra Bilaketa aurreratua

gari-ópau, gari-ópaua. (d). Izena. Ubera. Gari-opila.
gari-ópill, gari-opílla. (d). Izena.
gari-píkor, gari-pikórra. (d). Izena. Sémola de trigo. Semolia da gari-pikorra, ori dendatan saltzen zan zopia eitteko. "Sopa de semola". Aniz.”
gari-píku, gari-pikúa. (c). Izena. Uztail-abuztu aldera heltzen den pikua. · Breva. Aldekuan arrapautako gari-pikuak gozuak izate zien. Sin. uztapiku (Ub., Eib.).
garí-sóo, garí-sóua. (c). Izena. gari-solo (Ub., Ang., Lein.). Galsoroa. · Sembrado, campo de trigo. Beixa dabill gari-souan.
garí-zórro, garí-zórrua. (c). Izena. Saco de trigo que se lleva a moler. Astuan eruaten zan gari-zorrua errotara. Errotarakoari gari-zorro, bestelakoari gari-zaku. .
garíjote, garíjotiak. (c). Izena. Las labores de trilla. Garijotiak eskuz eitte zien aintxiñan./ Garijote eguna egun aundixa izate zan.
garíjoteko mákina, garíjoteko mákinia. (c). Izena. Maquina de trillar a motor.
garílotze, garílotzia. (c). Izena. Garia azaotan lotze lana. · El trabajo de hacer gavillas de trigo. Garilotzia esate jako orri. Ebaitzeailliak eta lotzeailliak (sic) izeten die. Batzuk ebagitzen, da andrakumiak, jeneralmente, atzetik lotzen. Don.”
garittako, garittakua. garittako baba. "Especie de haba que se sembraba entre el trigo." (SB Eibetno)
garítxu
garítxu, garitxúa. (b). Izena. Verruga. Garitxuak kentzeko piku-esnia ei da onena. content_copy enor.
garítxu bédar, garítxu bedárra. (d). Izena. botanika. Eléboro verde.
gári
gári, garíxa. (a). Izena. botanika. Trificum aestivum. Trigo. Donatok esplikatzen digu lurren errotazio sistemarik ohizkoena zein zen: Amen egon dana, lengo zea zan: garixa, artua ta arbixa. Garixa eondako tokixan arbixa ereitten zan, arbixa ereinddako tokixan artua, artua egondako tokixan garixa berriz. Bi urtian iru jenerok buelta osua itte zeben. Don.” Esaerak: Gari ona kutxatik/trojatik saltzen da. Esaera. "Gauza bat ona bada, ez dago asko erakutsi beharrik..." (Lar Antz) Aundixa banintzan, txikixa banitzan, maietzian buru nitzan, andik berrogei egunera oramaixan nitzan. Esaera. Antzuola. Gariaren igarkizuna. (Lar Antz) Esamoldeak: garixa jo. (c). Aditza. Trillar. Garixa jo, txanketian bazan barruan, estalpen baten, seguramente. Trilluakin baldin bazan, gari-joteko lekua, larraña esate jakon. Ori e etxe gertuan nunbaitten lautaratxo bat, lauuna bat, euzkixa joteko lekuan, al bazan beintzat.
lukáinka, lukainkía. (d). Izena. Longaniza. Txorixuak eta lukainkak itte zituan. Txorixuak itte zittuan urdaixa ta txarrixan okeliakin, da lukainkak barruko zerakin, birikixekin. Txorixerua-ta berakatza-ta; etxaixat okelia sartzen zotsen ala ze itte zotsen. Beintzat arek e inferiorrauak izate zittuan, da lenengo jatekuak. Klem.” Esaerak: Garixa kutxan eta lukainkak agan, ez da urte txarra. Esaera. Eibar. (SB Eibetno).
garizúma, garizumía. (b). Izena. La Cuaresma. Txirikillan jokatzen zan lenao Garizuman. Esamoldeak: garizumía baiño luzíaua. (b). Esapidea. Oso luzea. Garizumia baiño luziaua ein jat gaurko atsaldia.
garlopa
garlopa, garlopia. (c). Izena. Arotz-zepilo handia. · Garlopa de carpintero. Da orrek danak aixkoriakin zuzen ipini, geo garlopiakin zuzendu, da olaxe eitte zien orrek. Zepillo aundi ori. Angel.” Aizkorak, zerrak edo beste edozein erremintak utzitako laztasunak berdintzeko erabiltzen da. Kontria darama eta askoz ere aurpegi leunagoa uzten dio egurrari..
garlópiñ, garlopíña. (c). Izena. Garlopa txikia. Handiena kentzeko erabiltzen da; ondoren garlopa pasatzen zaio. Lelengo garlopiña. Arekin desbastia eitte zan, eta gero garlopiak zuzen-zuzen ipintzen zaban. Angel.”
garmín. 1.garmiñ, garmiña. (d). Izena. Oñati. "El gusto o el olor que las llamas y el humo pegan a la comida. Garmíña dauko: tiene el gusto del humo y las llamas." (Izag Oñ) 2.garmiñ, garmíña. (d). Izena. Oñati. "Lo más caliente de la llama." (Izag Oñ).