Skip to main content

Oñati

  • eulondo, eulondua. (d). izena. (Oñati.) Euria egin ondorengo garaia.  "Eulónduan: después de la lluvia." (Izag Oñ). .
  • ezeztau. (-). aditza. (Oñati.) "Dejar la primera novia.".
  • fader, faderra. (d). izena. (Oñati.) FADAR. Ermitaño.   "Así llamaban al ermitaño de San Elías. Faertzaia eiñ: hacer el oficio de ermitaño." (Izag Oñ).
  • féros, ferósa. (d). adjektiboa. (Antzuola., Oñati.) Indarrez datorren landare, pertsona edo animalia. . "Artua feros dao." (Izag Oñ)./ "Feros dator: Viene con fuerza una planta." (Izag Antz)..
  • frantses-katu, frantses-katua. (c). izena. (Oñati.) "La jineta; se cogen en Aranzazu." (Izag Oñ). . Sin. katajineta. . Sin. jíneta.
  • gáinbera, gáinberia. (c). izena. (Oñati.) Aldapa behera.   "Cuesta de arriba abajo." (Izag Oñ). .
  • gaizkittu. (b). aditza. (Leintz., Oñati.) "Ponerse mal de salud." (Izag Oñ).. Sorbaldako tendoiek pe esfuerzuaz gaizkittute eta ondo osatu barik dauko. (AA ArrasEus, 223. o.). .
  • 1. garmiñ, garmiña. (d). izena. (Oñati.) "El gusto o el olor que las llamas y el humo pegan a la comida. Garmíña dauko: tiene el gusto del humo y las llamas." (Izag Oñ) .
  • 2. garmiñ, garmíña. (d). izena. (Oñati.) "Lo más caliente de la llama." (Izag Oñ). .
  • garmindu. (d). aditza. (Oñati.) Ke edo su gustua hartu.. Ik. garmiñ.
  • gausereno, gauserenua. (c). izena. (Oñati.) Ilargi beteko gauetan egoten den gaugiro berezia. . Erropa orreik gauserenuan gozatu dira..
  • gaztélegoe, gaztélegoia. (d). izena. (Oñati.) Hego-haize mota. "Es el que viene de hacia Vitoria y es muy templado.  " (Izag Oñ). .
  • ginbeletero, ginbeleterua. (d). adjektiboa. (Oñati.) Jolastia eta adar-jotzailea.. Agustiñekin korridak egitten zittuain, ginbeletero utsa zan-eta. .
  • gizátxarkerixa, gizátxarkerixia. (d). izena. (Oñati.) Ekintza gaiztoa.   "Gizátxarkerixaak ein: cometer acciones malas, robos, etc." (Izag Oñ). .
  • guraiña. (b). esapidea. (Oñati.) GUREAIÑA (LEIN.). Gura adina, nahi beste.. Perretxikua guraaiña dao. .
  • ibargi, ibargixa. (d). (Oñati.) Eguzkibegia, egutera.. Leku ibargixa da Larraña auzua.. Ik. euzkí-bégi.
  • idulentzia-aize, idulentzia-aizia. (d). izena. (Oñati.) Araotzen uda etorri baino lehentxoago batzuetan egon ohi den haize hozkirriari esaten zaio. Iparretik jotzen du.. Idulentzia-aize onen ondoren asiko al da beinguan udia!. Sin. Askazuri-aize..
  • iraoko. (c). izenlaguna. (Oñati.) Iragoko, iragango, aspaldiko.. Joxe eztok iraoko urtietan agertu Sanmigeletan. .
  • 1. ítxi. (a). dio-du aditza. (Angiozar., Leintz., Oñati., Ubera.) Utzi.   Dejar. Orduantxe billurtu eta fubolai itxi ein nutzan. (AA ArrasEus, 186. o.) / Gaur panaderuak eztau ogirik itxi.. Osintxuko oso adinekoek ere bai. Iru ume itxi zittuan. Aniz. Mertzedesek dio itxi eta laga, bata zein bestea ezagutu dituela txikitatik.. Sin. laga.
  • itxungi. (-). (Leintz., Oñati.) ATXINGI. Itzali.. Ik. eméndau.
  • izurdura, izurduria. (c). izena. (Oñati.) Pliegue.   "Eskuko izurduratxuak: pequeños pliegues de la mano." (Izag Oñ). . Ik. íxur.
  • 1. jipói, jipóia. estepan. (-). izena. (Oñati.) "El grano de trigo con su envoltorio, que se golpea, que se da al ganado." (Izag Antz)..
  • justúleuri, justúleurixa. (c). izena. (Oñati.) "La lluvia de tronada (breve)." (Izag Oñ)..
  • jústuri, jústurixa. (-). izena. (Oñati.) FUSTURI (ARAM.). Trumoia.. "Jústuixak be badiardu: el trueno;" "jústurixak jo dau: ha tronado." (Izag Oñ)./ Fusturixek datoz, eurixe eingo rau. (Orm Aram). .
  • 2. káixola, káixolia. (a). izena. (Leintz., Oñati.) Habia.. Sin. ápixa.