Skip to main content

Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

lagaixok/n!. (c). Ez ezak pentsa.   Déjate.. Lagaixok. Eriotza beti dok bildurgarrixa. (Etxba Eib).
kríston, krístona. (a). izenlaguna. Demasa, ikaragarria, itzela.   Enorme, grande, excepcional.. Kriston zartaria artu juan obetik jausitta./ Erbixa ikusi najuan kristona. Kalitatea adieraziz ere bai, inoiz. Kriston pelikulia dok.. Sin. jesúkriston. Ik. démas, mortála. krístonak eta bi, . (c). esapidea. Asko, ondo.. Kristonak eta bi esan zotsan etxoin eraiñ zotsalako.. krístonak eta bi, . (c). esapidea. Asko, ondo.. Kristonak eta bi esan zotsan etxoin eraiñ zotsalako.... krístonak esan, kristonak entzun, artu, emon, egin. (b). esapidea. ENTZUN. Decir, oir, etc., las de Dios. .. kriston pare, . (-). esapidea. Asko, ondo.. I kriston pare bizi aiz./ Kriston pare jaten jok Txomiñek...
2. lanpároi, lanparóia. (c). izena. Arropako mantxa nabarmena.   Lamparón.. Akordauta zare zelako lanparoiak dauzkazun soiñekuan?.
lústre, lústria. (b). izena. Betún para los zapatos.. Noiztik etxatsu emon lustreik zapatei?. komentario 1 Sin. betun.
nekélan, nekelána. (d). izena. NEKALAN (ANTZ.), NEKEKO LAN. Neke handiko lana.. Orri be onezkero etxako komeni nekelanik.. NEK. Ik. neketia.
milláko, millakúa. (b). izena. Mila unitate dituena.   Millar.. Etxakixat zenbat arbola egongo dien, baiña millako bat ero.. Mila pezetako diruaz, batik bat. Millakuak, bosmillakuak, danetik zeuzkan poltsikuan. .
mekáuben!. (a). interjekzioa. (arrunkeria.) MEKÁUEN. Maldizino ezaguna.   Conocida maldición proveniente de "me cago en".. Mekauben! Etortzen banok orra ik artu biaittuk artzekuak. . Hona hemen mekauben sorta bat: mekauben la letxe, la puñeta, la puta, Dios, zortzi, diez, la mar, la ostia, los cojones, zotz... . Ik. mekásuen!. mekáubenka, . (b). adberbioa. Biraoka.   Maldiciendo.. Autuakin zangara sartu dok eta an geratu dok mekaubenka baten./ Mekaubenka jardunda etxuau ezer eitten... mekauben zotz, . (-). Mekauben-ez osatutako maldiziñoetako bat, erabilia eta, beharbada, "finena".. Zotz, Sos ..
matxínsalto, matxínsaltua. (a). izena. Saltamontes.. Sin. saltamatxin. (Eib.)..
Auts-errixa esaten jau Plazenziai. (-). esaera. (Antzuola.) (Izag Antz). Horixe dio Izagirrek bere Antzuolako hiztegian..
2. pagáu. (a). du aditza. Haur-jolasetan, bale-baleka adibidez, kontatu besteak ezkutatu arte; beste batzuetan, katigu geratu. "Pagar" en los juegos infantiles.. Oihana, pagatzera, zeuri ein ddotsue lenengo ta.. Ik. paga, egin.
Ixkur urte, edur urte. (c). esaera.
zepatz. (-). ZAPATZ. 1. zepatz, zepatza. estepan. (d). izena. Txirbia, berez sortutako zuhaitz-landarea.. Txirpixa esaten dotse orri, pao-zepatza eo, aitz zepatza; zepakua da, osea ke txarakua, berez etorrittakua. Juantxo. "Aritz-zapatzak: robles chaparros." (Izag Antz).. Ik. txirbi.. 2. zepatz, zepatza. estepan. (-). izena. (Oñati.) "La lana apretada formando como pelotillas." (Izag Antz)...
1. urtu. (a). da-du aditza. Derretir(se).. Izotza urtu zanian potzua ein zan.. Ik. négarrez úrtu.
sénper. (a). Testuinguru hauetan bakarrik erabilia, dakigunez:. sénper ikúsi, . (c). esapidea. Asko sufritu, gorriak ikusi.. Pasau jat gerrikua, baiña senper ikusi dot miñekin. Klem./ Gerra ostian senper ikusittakua da familixa ori. .. sénperrenak eiñ, . (-). esapidea. . Senperrenak ein giñuzen etxe inguruan ura topatzen, da dana arpelik... lana sénper eiñ, . (c). esapidea. Lan asko, neurrigabe, egin.. Gu lana senper einddakuak ga gaztetan./ Lana senper ein biakozu aurten titulua etara nai bozu. ..
seltz, séltza. (c). izena. Soda, sifón.. Len seltza asko erabiltze zuan ardauai ero bermutai botatzeko.. Sin. sifóe, -i.
2. txirri-txirri. (-). onomatopeia. "Ardatzen, burpillen edo goruen zaratia, esate baterako. . Txirri-txirri, badabil gure ama goruetan." (SB Eibetno). .
run-run. (-). onomatopeia. "Ronroneo del gato.. Sorbaldan katua .
truke-ezkontza, truke-ezkontzie. (-). (Leintz.) "Igualmente existió la llamada 'truke-ezkontza': doble matrimonio entre hermanos de dos casa o caseríos. Algunos indicaban que la razón de ser de estos matrimonios era fundamentalmente económica, ya que suponía un ahorro de gastos y de molestias, pues en estas ocasiones ambas bodas se celebraban el mismo día con un único ceremonial litúrgico-gastronómico. Sin embargo, la verdadera razón parece radicar en la dificultad con la que los padres tropezaban a la hora de 'colocar' a sus hijos, especialmente, segundones." (Aran Gatz, 145. o.)..
titijórra, titijorría. (c). izena. (lagunartekoa.) Titi ikuketa edo azterketa.   Acción de palpar o magrear tetas.. Ze, atzo naikua titijorra eiñ eban rubixa arekin?. Inesiboan, batik bat.. titijorrán, . (-). . 1. titijorrán, . (c). adberbioa. Titiak ikutzen.. Dantzan baiño geixao titijorran ein giñuan. .. 2. titijorrán, . (c). esapidea. Kolpe zorririk jo gabe emakumea.. Egun guztia titijorran egonda eztago ezer. ...
txotxo. (b). Muchacho, en vocativo.. I, txotxó, zeiñek apurtu jok kristala?. Izen propio bezala deklinatua. Zenbait familiatan etxeko mutilez esan ohi da; sarri ironiaz eta errieta doinu apur batez: Gaur be gure txótxoi aaztu jako ogixa ekartzia. Erreparatu azentuazioan..
txibixa, txibixia. (-). izena. (Eibar.) TXIBI, -XA. "Chipirón.. Hiztunen arabera, amaierako /a/ berezkua da edo ez." (SB Eibetno).. Sin. txipiroe, -i.
umia izan. (a). aditza. UMIA EUKI. Erditu, familia izan.. Maikak umia izan —(edo euki)— dau joan dan astian.. Sin. euki.. Sin. famílixia izan.
2. txortxor, txortxorra. (-). adjektiboa. Pertsona jarduntsua, berritsua, isiltzen ez dena.. Ikusiko baziñu zelako txortxorra dan gure mutikua etxian... eta kalian berriz mutua emoten dau./ Ori da gauzia txortxorra! (Lar Antz)..
zapó-kípula, zapó-kípulia. (d). izena. botanika alium ursinum. Ajo de oso.. Zuztar patataduna du eta lora zuria. Sin. suba bedar. . Sin. zapo-bédar, kípula bédar.