Skip to main content

Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

3. iñundik ez. (c). adberbioa. IÑUNDIK EZIN, IÑÚNDIK IÑÓRA. Inola ere ez.   De ningún modo.. Ezin zeben mutilla iñundik errendidu.. Sin. iñola be, ezegaittik pe, ezetara be, ezela.. Sin. iñolá be, ezégatik (pe), ezétara (be), ezéla (be). iñúndik iñóra, . (-). adberbioa. Inola ere ez.   De ningún modo.. Ezin dau iñundik iñora lanik topau.. Sin. ezégatik (pe), ezétara (be), iñolá be, ezéla (be)..
Kaparría pótruetan baiño astúnaua. (d). esapidea. (arrunkeria.) Petrala, gogaikarria.. Kaparría pótruetan baiño astúnaua.. Ik. ákaiña.
áu ézta jíria!. (b). esapidea. Esto no es fundamento.. Ordubatak eta oinddio jaiki barik. Au ezta jiria! .
1. kánpora!. (a). interjekzioa. Fuera!. Kanpora emendik! Bixkor!. Sin. fuera!.
artua, babia... sartu. (b). aditza. Hazia soroan zulotxoetan sartu. . Artua sartzera goiaz.. Ik. eréiñ.
trabesían. (c). adberbioa. Trabesak eginez, aipaturiko joko sistiman.. Trabesian jokatukostat: bi baietz Patxik.. Ik. ezarríxan, kontrafabóre jokatu.
trangal, trangala. (-). adjektiboa. (Antzuola.) TRANGALOTA. "Baldarra, zakarra. (Lar Antz).. Sin. trakatz, trauskill.". Sin. tráuskill.
1. usainddu. (b). da aditza. Oler mal, heder.. Arraiña belaxe usaintzen da frigorifikotik kanpora./ Atzo ekarri ziñuan frigorifikua usaindduta dago.. Sin. usáiña egin.
zartaiñ ipurdixa baiño beltzaua izan. (-). Hala esan ohi da gauza oso beltzez, pertsonez, batik bat. . Zartaiñ-ipurdixa baiño beltzaua dan kubana batekin ezkondu da..
Zaarrak barri arrabixaen eraingarri. (-). esaera. Sin. Zárrak bárri, arrabixagarri.
1. txíntxe, txíntxia. (c). izena. Zomorro txikia.   Chinche.. Sin. tximutz.
serrailla. (-). Ik. zerráill, -a.
súpiñ, supíña. (d). izena. Egurra bere gainean xehetzeko, bringatzeko, erabiltzen den baldoa.   Pedazo grande de madera sobre el cual se trocea la leña a hacha.. Sin. trontxal, báldo. Ik. trangábel.
sustrai, sustraixe. (-). (Aramaio.) Zuztarra. . Ik. sustar.
ségida, ségidia. (c). izena. Jarraipena.   La continuación.. Kantuen asieria badakitt, baiña segidia ez./ Lanak errez asten die; segidia emutia da zailla.. SEGIDIA EMUN, batik bat. . Sin. segímen. ségidan, . (c). esapidea. A continuación.. Lenengo afaixa eingo da ta segidan bersolarixak./ Danok alkarren segidan gare listan. ..
tatárras. (b). adberbioa. Arrastaka.. Tatarras eruan biar izaten dou medikuana.. Dena dela, ondorengo esaldia ere entzun daiteke: Labandu ta tatarras etorri naiz kamiñoraiño. . Ik. narras.
9. utsa. (c). da-du izenordaina. Mal menor.. Berak esandakua ein biar izaten da, eta utsa aintzen baleki./ Tia dator egunak pasatzera, ta utsa bakarrik baletor./ Etzan ixildu be eiñ, da utsa arrazoia baleu. .
1. proporziño, proporziñúa. (c). izena. Proporción.. Porlana ta ura ze proporziñotan bia da morterua eitteko?.
probétxu, probetxúa. (b). izena. PRÓTXU. Onura.   Provecho.. Probetxu gutxiko lanetan ibiltze gaittuk beti./ Konejuekin eztozu etarako protxu aundirik.. Gure aitajaunak bigarren erara esaten zuen beti: protxu. Onurak bestelako esanahiak ditu gure inguruan. . Ik. onúra.
riñóna. (d). izena. Baba zuri klasea, handi eta ederrena omen.   Variedad de alubia blanca, la mejor.. Riñona esaten jakuan; zuri-zurixa, luzia ta ederra. Klem. . Zera dio Candido Izagirrek: "Zuri erreindduna: alubia blanca, la mejor (Ubera)." (Izag Oñ, 101. o.). Gauza berdinaz jardungo du nahiz eta guk zuri riñona jaso dugun. Etim.: gaztelerazko "riñon", duen formagatik..
trak eiñ. (-). onomatopeia. Gauza gogorren bat hautsi.. Eskuturrak trak ein desta. (AAG Eibes) .
txakúrra puzten ibilli. (c). esapidea. Aurpegi zikina duten neska-mutikoei zera esan ohi zaie:. Zer, txakurra puzten ibilli aiz ala? ..
txándorrika. (d). adberbioa. TXINDURRIKA, TXINDURRIZKA, TXINTXURRIZKA. Hanka bakarka harri bati kuadroz kuadro bultza egitean datzan antzinako neska jolasa.   Juego de niñas consistente en empujar de cuadro en cuadro una piedra a la pata coja.. Txandorrika ero txindurrika, ola kuadro batzuk itte zittuan, una-dos-tres, eta gero bi alde banatan, da ankiakin, arraian eztailla geratu, arritxo bat erabiltze zuan, arraia ikutze zebanak galdu itte zeban da. Gure gazte-denporan ume danak itte juen. Klem. . TXANDORRIKA IBILI. Klem.k dionez txínbili! esaten zen jolasa hasterakoan eta txónbolo! onez burutzen zenean. Sin. zelamiñetan (Os.). .
tontótu. (a). da-du aditza. Tonto bihurtu.. Ze, tontotu eiñ aiz, ala?.