Skip to main content

dio

  • 2. lagundu. (a). dio aditza. Acompañar.. Nai bozu gustora lagundukotsut etxeraiño.. NOR-NORI-NORK.. Ik. lágun eiñ.
  • lan(a) eráiñ. (-). dio aditza. Hacer trabajar.. Andereñuak lan asko eraitten dotse. .
  • 1. linpíau. (c). dio aditza. (lagunartekoa.) Jokoan edo lehiaketan norbaiti irabazi.   Ganar a alguien en un juego o competición.. Milla duro linpiau najotsan kartetan./ Oriok errez linpiauko jotsak Kaikuri.. Sin. txapíau.
  • 2. linpíau. (c). du-dio aditza. Ohostu.   Robar.. Kotxetik kaseta linpiau jostek. . Sin. txapíau. Ik. línpio.
  • 3. ló eráiñ. (b). dio aditza. Hacer dormir.. Ezin dotsat umiai lo eraiñ. . lua galdu eraiñ, . (-). esapidea. Lo egiten ez utzi.. Zapo-kantuak lua galdu erain dost...
  • lúrra emon. (c). dio aditza. Hildakoa hilobiratu, lurperatu.. Atzo lurra emon zotsen da gaur da funerala.. Enterrau da erabiliagoa. .
  • 2. manejau. (c). dio-du aditza. (lagunartekoa.) Robar, hurtar, birlar dinero etc., a escondidas, subrepticiamente.. Bos milla duro manejau jotsan aittai karteratik. .
  • meséde eiñ. (b). dio aditza. On egin.. Erretirua artziak mesede ein ddotsa. .
  • miñ emun. (a). dio aditza. Causar daño.. Zapatiak miñ emuten dost. . Erdararen eraginez "Miñ eiñ" entzuten da gero eta gehiago. .
  • mún émon. (b). dio aditza. MUN EIÑ. Musu eman (baina ez pertsona bati aurpegian).   Besar algo, o a alguna persona en sitio diferente a la cara.. Relikixiai mun emotera joaten giñan elizan./ Aitta-santuak ezotsan gure lurrai munik emon./ Eskuan emun gontsan mun.. Ik. laztana emon, pa eiñ..
  • 4. nai izan. (c). dio aditza. Maite izan.   Querer a alguien, amar.. Umiak asko nai zotsan amandriai./ Orduan umiei nai zixuen e. JJp. (AA BergEus, 340. o.). Adinekoen artean arrunta. NOR-NORI-NORK. Sin. maite, gure izan (Lein)..
  • 1. narrúa jo. (b). du-dio aditza. Hacer el amor, follar.. Narrua joteko ezkondu ero pagau ein bia dala ziñuan lenguan batek etsitta.. Sin. txórtan eiñ, narrútan eiñ, txortía jo, jo.
  • négar eráiñ. (b). dio aditza. Hacer llorar.. Abadiak negar erain zotsen ezkonbarrixei bodako sermoian. .
  • negarrái émon. (c). dio aditza. Echarse a lorar.. Entzutiaz bat negarrai emon zotsan. .
  • negárrak úrten. (b). dio aditza. Saltársele las lágrimas.. Amai negarrak urtetze zotsan semiana jakin zebanian.. ZERK urten. .
  • 1. obátu. (b). dio aditza. EBÁTU, OGATU, ORATU. Heldu, oratu.   Agarrar, asir.. Obatu eidazu eskutik polittorrek./ Illetatik obatu dotsa. . Sin. eldu.
  • on eiñ. (b). dio aditza. On egin.   Aprovechar, hacer bien la comida.. Zuri danak on eitten dotsu, neri berriz urak pe biotzerria. .
  • ópa izan. (c). dio aditza. Desear.. Suerte ona opa dotsut. . txakurrai be ez opa, . (c). esapidea. Inori ez opa (norberak pasatako samina, gehienetan).. Nik azkenaldi onetan pasau dotena etxotsat txakurrai be opa. .. iñói bekarráik pe opa ez, . (c). esapidea. Inori ezer onik opa ez. Lit.: begiko makarrarik ere opa ez.. Orrek, dan doillorrakin, eztotsa iñoi bekarraik pe opa. ..
  • óts éiñ. (d). dio aditza. (Osintxu.) OTX EIÑ. Deitu.   Llamar.. Zu, mesedez ots eixozu amai. /Azkenian otx eitten jakon Gomezkortatik onutz dauan basu orri. Hil.. Gutxi erabilia. Ohikoa, diar eiñ .. Sin. díar eiñ. Ik. déittu.
  • pá émon. (a). dio aditza. PA EIÑ, MA EMON, MA EIÑ. Musu eman.. Ala, pa emon da lotara.. Ik. pátxo, laztan.
  • 1. pikáu. (a). dio aditza. Sugeak, erleak edo edozein zomorrok heldu.. Erliak pikau dost. .
  • 2. pikáu. (a). dio aditza. Hazkurea eman buruak, granoak eta abar.. Buruak pikatzen dost. .
  • pikutéau. (a). dio aditza. (haur hizkera.) Chivar.. Andereñuana joaten da gauza danak pikuteatzera./ Beti pikuteatzen ibiltzen da. .
  • 1. pujáu. (d). dio aditza. Disputar un objeto de compra: un caserío, un terreno, etc.. Uezabak basarrixa saltzeko ipiñi zebanian, errenteruei erriko medikuak pujau zotsen./ Pujau ein jostak. Batek amar eskiñi jao eta bestia etorri albotik eta amaika neuk emungo juat. Pujau ein jostak beixa ero astua. Don. .
  • 2. pujáu. (d). dio aditza. Disputar la novia o el novio a alguien.. Ia ezkontzera zoiazela Agarreko Patxik nobixia pujau jotsan gure Pelloi./ Ondo ezpok zaintzen, neuk pujaukostat. . Ik. pretendídu.