aditza
- akostunbrau. (a). da aditza. Ohitu. Acostumbrarse.. Lanera akostunbratzeke nago.. Sin. óittu. Ik. usáu.
- al izan. (a). du aditza. Ahal izan. Poder. Al baldin bozu, goiz etorri zaitte./ Al zeban guztia ein zeban gixajuak, baiña alperrik.. Jende gehienak, al a laburraz ahoskatzen du, baina a luzeaz edo aal ere entzun daiteke..
- 1. alatu. (d). aditza. (Oñati.) Errieta egin. Reprender. .
- 2. alatu. (-). aditza. Insistir.. "Alatu xaot ez ekarteko: le he insistido que no lo traiga." (Izag Oñ). .
- 3. alatu. (d). aditza. Hozmindu..
- 3. aldatu. (c). du aditza. Trasplantar una planta.. Letxuga landaria aldatu premiña edarrian daukau.. Sin. birraldátu.
- álde eiñ. (a). du aditza. ÁLDE. Separarse, alejarse.. Etxetik alde eindda dago aspalditxuan. ÁLDE. (b). du ad. Normalean eginekin esaten bada ere, gabe ere entzun daiteke. Ointxe alde dau zure amak./ Uberatik aldeta dare portugesak. Aldetzen eta aldeko ere bai: Ilddakotik derrepente aldetzen dau zorrixak. Mertz./ Zu ildda bazare, ero ni ildda nauela, zorrixak badauzkatzu, derrepente aldeko dabe. Mertz./ Itxekonak alde zeben gu ezkondu baiño zeoze lentxuao. JJp. . álde émendik!, . (a). interjekzioa. Kendu hemendik, fuera hemendik.. Ik. áide!..
- aldeándu. (d). da aditza. Aldendu, urrundu.. Len lagun aundixak zien baiña oiñ itxuria aldeanduta dare..
- aldéndu. (d). da aditza. Alde egin.. Guk betik marka txikixa euki dou, ezkerreko belarrixan akastxo bat kenduta aurrekaldetik, kaska txiki bat kenduta. Aldentzen bada, errebaiñu batetik beste errebañu batera joaten bada, olako markakua falta juau ero. Enr. . Gutxi erabilia..
- aldrebéstu. (b). da-du aditza. Okertu, konplikatu, eta baita haserretu. Complicar(se), enfollonarse, y también, enfadarse.. Gauzak bein aldrebesten asi ezkero, eztauke akaburik./ Uskerixa bategaittik aldrebestu zan ikastolako anbientia./ Bi familixa orrek alkarrekin aldrebestuta dare..
- 1. alegiñak eiñ. (a). du aditza. Saiatu.. Alegiña(k) eiñ arren etxako eskolaik buruan sartzen.. Sin. alegínddu, saiatu. Ik. egíñal.
- 1. alkar ikusi eziñ. (c). du aditza. Gorrotoa izan, ikusiezina izan.. Guk gauza bat jaukau txarra: bista ona ta alkar ikusi eziñ..
- alkártu. (b). da aditza. Elkartu, bildu. Unirse, juntarse. .
- alkórtu. (d). aditza. Elkortu, hondatu, zuraz jardutean.. [Pagoa] bota askara, da beste zortzi-amar urtian be antxe dao. Uretan bertan konserbatzen da. Da kitxo. Bai, orretxeaitxik botatzen da; ba busti-liorrian laatzen bozu, gaur busti eta biar sikatzen bada, alkortzen da. Ta akabo, juaten da aura, arek ez dau balio. —Zer da alkortzia? —Alkortzia, ba, dana sikatu ta eregi eitten da. Sebas. .
- alpérra izan. (b). da aditza. ALPÉRRIK IZAN. Ser en vano.. Alperra da ari asarre eittia./ Oiñ akordau bia da. Gero alperrik da buruai azka eittia..
- alperrik galdu. (a). da-du aditza. ARPELIK GALDU. Hondatu. Estropearse, echarse a perder.. Sikutiak leka guztiak alperrik galduittu.. Sin. ondátu.
- altútu. (b). da-du aditza. ALTAU (D). Altu bihurtu. . Altutu egin bia da pareta hau./ Asko altau da zuen neskatillia./ Altau eitten dau orrek eta (presak uraren nibela). Aniz..
