Skip to main content

Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

amesétan eiñ. (a). Amets egin.   Soñar.. Gabero eitten dot amesetan./ Politikuak euskaldunduko diela pentsatzia, amesetan eittia da..
ámetz, amétza. (c). izena. botanika Quercus pyrenaica. Melojo, rebollo, carvallo negro. Haritz mota honi hostora begiratuta igartzen zaio, sartu-une oso handiak baititu. Haritz normala baino gutxiago hazten da eta egur bastoagoa du, baina hobeto aguantatzen ditu lur altu, pobre eta hotzak. Haritzaren ezkurrak aile luzea du, ametzarenak, aldiz, oso motza. Ametzaren azalpeko mintz gorria, egosita, ganaduak errepeetan izaten dituzten garitxoak sendatzeko erabiltzen da. Don.k dio ona dela burtardatzak, pikatxoi kirtenak eta horrelakoak egiteko. . Ik. áitz.
amórragarri, amórragarrixa. (b). adjektiboa. Gogaikarria, nazkagarria.   Latoso, -a, indignante. Orren aitta be amorragarrixa galanta izan zan bere denporan..
amoríxo, amoríxua. (d). izena. (Eibar.) Amodioa.   "Amor.. Amorixuagaz gaixorik dago; eta zein da gaitz ori ezagutu ez dabena..
amore-miñ, amore-miñak. (d). Mal de amores.. Amore-miñez dago mutilla ta lagaixozu.. Gutxi erabilia..
amore, amoria(k). (-). izena. Amor, amores.. Bere amoriak kontatzen ibili jat./ Eztotse alkarri amore aundirik..
amór própixo, amór própixua. (b). izena. Amor propio.. Amor propixo aundixa bia da egunero goizeko seiretan igerira jaikitzeko..
amokó, amokúa. (d). adjektiboa. (Eibar.) Amuaz harrapatutako arraina.. Amoko legatza askokin obia ostiangua baiño. (Etxba Eib). .
amitídu. (b). aditza. AMETIDU, AMETIRU. Onartu.   Admitir. Au ezin leike amitidu./ Nik eztakitt zela amititzen jatzun goizeko iruretan etortzia..
amárrenak eta prímiziak. (d). izena. Elizari urtero entregatu behar izaten zitzaion jeneroa edo dirua, bildutakoaren hamarrena, jatorrian behintzat.   . Amarrenak eta primiziak entregau biar izaten zittuan orduan. Espoloian bizi zan bat amarrenak pagatzen ezittualako etxuan ezkondu nai izan abadiak. Klem.. Diezmos. Biak batera aitatu ohi dira normalean, eta, nik galdetutakoek behintzat, ez dakite bereizten amarrenak eta primiziak..
Amillena, erropa zarren billa dabillena. (-). esaera. (Eibar.) (SB Eibetno)..
amillak eruan. (c). aditza. (Oñati.) Uholdeak edo itsasoak eraman.. Gure kotxian paraderua: amillak eruan eta kitto. . Ik. uramill, lurrámill, edúrramill, arramill.
2. amill, amilla. (d). izena. (Oñati.) Ur korronte indartsua.. "Amill ori geratu daiñian: corriente impetuosa." (Izag Oñ). . amillak eruan, . (c). aditza. (Oñati.) Uholdeak edo itsasoak eraman.. Gure kotxian paraderua: amillak eruan eta kitto. . Ik. uramill, lurrámill, edúrramill, arramill..
1. amill, amílla. (d). izena. (Eibar.) Amildegia.   "Precipicio (culto en Eibar).. Alde bixetara, izugarrizko amilla agertzen zan..
amíll. (-). 1. amill, amílla. (d). izena. (Eibar.) Amildegia.   "Precipicio (culto en Eibar).. Alde bixetara, izugarrizko amilla agertzen zan... 2. amill, amilla. (d). izena. (Oñati.) Ur korronte indartsua.. "Amill ori geratu daiñian: corriente impetuosa." (Izag Oñ). . amillak eruan, . (c). aditza. (Oñati.) Uholdeak edo itsasoak eraman.. Gure kotxian paraderua: amillak eruan eta kitto. . Ik. uramill, lurrámill, edúrramill, arramill...
amo, amu, amúa. (d). izena. (Eibar.) "Anzuelo.. Amuakiñ eitten dau arraiñetan ibai ertzetik..
amilddu. (d). aditza. (Oñati.) Despeñarse. (Izag Oñ). . amilka, . (-). .. 1. amilka, . (-). "Dando tumbos." (Izag Oñ). .. 2. amilka, . (-). Saltoka.. "Arrixak ekarri dittu amilkak!: qué saltos ha venido dando la piedra!" (Izag Oñ).. Adberbio zein izen gisa. ...
ámelu, ámelua. (d). izena. Muiloa. Linu-hari klasea, kirrua baino bastoagoa.   Hilo gordo, basto, de lino.. Bastua eitten zanian amelua. Don./ Lenao ameluzko alkondaria ta eitte ei zuan, onek esan dabena, bastuakin; da ola noizian beiñ garbittuta oetik jaikitzeruzkuan prakak pe aurrian zutik laga ta salto eindda sartzeko; gogorrak izaten i zittuztan. Alkondaria be goittik bera sartze i zuan da olaxe seguru. Otz eitten zebanian da, badakik, toldua. Don. .
amakasa. (-). Ik. damáikesa.
amarréko, amarrekúa. (b). izena. Mus karta-jokoan bost arrik hamarreko bat osatzen dute eta zortzi hamarrekok ustela. Jokoa hiru usteletara izaten da.   En el juego del mus, un tanto, que equivale a cinco unidades o "arras".. Amarreko bat falta jaku jokua irabazteko..
amárratz, amárratza. (b). izena. (Angiozar., Oñati.) Araña.. Sin. miárma.
2. ankalatraba. (a). interjekzioa. Txorro-morroka jokoan, gainean dagoenak behekoari hanka tripapean sartzen badio, ankalatrába! oihu egiten da, eta goikoak galtzen du. .
ámar errialéko, amar errialekúa. (d). izena. Hamar erreal (2,50 pezeta) balio zuen txanpona.. Ik. erríal.
ámar. (a). zenbatzailea. Diez..