Skip to main content

Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

1. pílla, píllia. (a). izena. Montón, cúmulo.. Garo pillan ein ddot lo. . píllia eiñ, . (c). esapidea. Dirua aurreratu.. Pillia eitten jardun bizi guztia, gero danak emen lagatzeko. ..
perréjill, perrejílla. (a). izena. botanika petroselinum hortense. Perejil. . Janariei gustua emateko oso erabilia. Bere haziak, emakumearen hilekoa jaitsiarazteko eta bere onera ekartzeko erabili izan dira. . Ik. basaperréjill.
Oiñezkoik nai ez eta zaldizkoik aillegau ez. (-). esaera. "Aberatsarekin ezkondu nahi eta ezkongabe geratzen denaregatik esana. Lehen aberatsa zaldiz ibiltzen zen." (Lar Antz).. Sin. On billa, on billa, bonbilla.
2. opill, opílla. (d). izena. Atea zabal dadin, honen ardatzak azpian izaten duen zulodun harria.  . . Sin. txori-opil.. Ik. txori.
ondarréra joan. (d). Irse al fondo.. Barkua ondarrera joan zan.. Sin. ondorátu, ondóra joan.
otanero, otanerue. (d). izena. (Leintz.) Okina.. Aek . Sin. panadéro.
kuku-edur, kuku-edurra. (d). izena. (Oñati.) Udaberriaren hasieran, kukua kantuan hasi eta gero, egiten duen elurra.. Aurtengo Aste Santuan larri ibilli kuku-edurra egittia!.
kórkobadun, kórkobaduna. (d). adjektiboa. Korkoba duena.   Jorobado, -a.. Korkobaduna izan arren gizon estimaua zan.. Sin. txepóso, jibóso, kórkotx.
pío. (a). Hegazti txikien soinua.   Onom. del piar.. Or dabitz txitak pio ta pio. . Sin. txío. pioka, . estepan. (b). adberbioa. Piando.. Pioka diardue txorikumak.. Sin. txioka...
náitta náiez. (b). adberbioa. Derrigor.   A la fuerza.. Biar Donostiara joan biarra daukat naitta naiez.. Azen.: náitta naiéz ere bai. Sin. gure eta gure ez (Lein.).. Sin. derrigor.
illéko, illekúa. (b). izena. La menstruación.. Arpegi txarra dauka, illekuakin dago ta. . Norbait aurpegi edo gorputzaldi txar samarrez badago, gizonezkoa izanda ere, zera esan izan zaio: Zer, illekuakin ago ala?. Sin. régla. Ik. gauzak.
itxúski, itxúskixa. (d). izena. Killarrezko erratza.   Escobón de brezo.. Itxuskixa artu ta garbittu ataixa./ Illarria batu biou itxuskixa eitteko. Don.. Sin. killárreskoba, killár-ítxuski. Ik. sorgín-ítxuski, itxúski-látz.
séndor, sendórra. (b). izena. Bizkarrean karreatzen den belar-karga.   Carga de hierba.. Alfafa sendorra ekarri dot goizian./ Sokiakin lotuta ekartzen da sendorra.. Ik. bízkarka, kárgaka. séndorka, . (-). adberbioa. Sendorrak egin eta bizkarka (garraiatu).. Len, tratoreik etzanian, sendorka eitte zien ganajatekuak.. Ik. kárgaka, bízkarka..
2. ur. (a). adberbioa. URRE. Hurbil.   Cerca.. Ni zure ur-urrian bizi naiz./ Urretik bota zotsan tirua./ Urrera ondo ikusten dot.. Lekuzkoetan bakarrik: urrían, urréko, urrétik, urrera... Ur edo urre ez dira hutsik esaten, errepikapenetan ez bada: UR-URRIAN edo URRE-URRIAN.. urrik (emon) be(z), . (-). esapidea. Ni mucho menos, ni por asomo.. Mindegiak errez irabaziko jotsak Arriai —Bai zera, ezta urrik emon be./ PPk PSOEi etxotsak urrik emon be eingo./ Estu artuko zebalakuan, baiña ezta urrik pe. ..
1. rezibidu. (a). aditza. Recibir.. Eztot notifikaziñua rezibidu. . Sin. artu, jaso..
San Juán su, San Juán suak. (a). izena. San Juan bezpera gauean (ekainak 23) egiten den sua.   Fogata de San Juan.. Urtero eitten die gurian san Juan suak.. Zera kantatzen zen: San Juan San Juan berde, subiak eta zapuak erre, artuak eta garixak gorde, biba san Juan berde! .
sargo. (-). Ik. sarbo, -u.
ziár-étzinka jarri. (-). Apoiatu. .
2. txost. (-). onomatopeia. "Meter algo en un sitio." (SB Eibetno). .
negúta, negutía. (c). izena. Fringilla coelebs. Txonta.   Pinzón vulgar. Mutikuak negutia bota dau karabiniakin.. Don.k dio PINPIÑA ere esaten zaiola. Sin. txonta..
noráko, norakúa. (b). izenlaguna. Zein tokitarakoa.. Norako autobusa da au?. Ik. nundik norako s.v. nundik..
okelaráko, okelarakúa. (c). izenlaguna. Hiltegirako den aberea; BIZITTARAKOren kontrakoa.. Biaie ori ze daukak, bizittarako ala okelarako?. Ik. bizittaráko, áurrerako izan.
ongiétorri, ongiétorrixa. (c). izena. Harrera. . An éren ongietorrixak eiñ alkarri tta gero Salbera. Sot. (AA BergEus 344. o.). . Adinekoei entzun dakieke..
lixa-pótzu, lixa-potzúa. (d). izena. LÍXIBA-POTZU. Sukaldean edo kanpoan egon ohi zen zuloa lixibontziko urak joan zitezen.   Agujero o pozo redondo sobre el cual se colocaba la tina y al que iban las aguas residuales de la colada.. Len lixibia barrika aundi baten eitten zuan, eta gaiñetik ura botatzen jakuan, eta azpixan eukitzen juan ba ola redondo. potzu bat. Sukaldetan be leku askotan egote zuan tiñiandako lekua, eta, erropa mordua ezta, ipintze zuan izara ero trapu zuri bat eta sutako autsa gaiñian ipintze zuan eta ara botatze zuan ura; arek zuritze juan erropia, sutako autsan zerak eta urberuak. Urberua galdarakara bat ero bi bota eta aura azpira pasatzen zuan, ur zikiña lixapotzura. Klem.. Sin. lixi-aska.