Skip to main content

Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

úrriñen, úrriñena. (d). adjektiboa. Urrutiena.   El más lejano.. Lezaso da Osintxuko etxeik urriñena./ Baserri danetara joate giñan gabon eskian baitta urriñenera be. . Ant. urren.
urriñéko, urriñekúa. (b). izenlaguna. Urrutikoa.   Lejano.. Etxeko kontuak konpondu eziñ eta urriñekuak konpondu nai./ Gu urriñeko senidiak ga.. Ik. urríñ.
urrian. (-). Ik. ur.
urríttu. (c). da aditza. Gutxitu.   Hacerse escaso, disminuir.. Aspaldixan asko urrittu da jentia tabernetan.. Ant. ugaríttu. Ik. gutxíttu, murríztu.
mórroka. (c). MARROKA. Neska-mutiko jolasa. Bi talde (frontoiaren) alde banatan jarri, erdira irten kontu handiz, beste taldekoek harrapatuz gero kataira joan, eta horrela.   "A morros". Juego infantil muy frecuente en nuestra niñez en Ubera.. Errekreo denporan ixa egunero eitten giñuan morroka.. Sin. tokatorreka (Lein.)..
3. mika. (-). Ik. míko, -u.
2. moltso, moltsúa. (c). izena. ONTZI-MOLTSO, ONTZI-MOLTSÚA. Estropajo, trapo de fregar.. Moltsuakin sukalde guztia pasau neban..
2. losa, losía. (d). izena. Espaloia.   Acera.. Eskolara losatik joan!. Sin. espaloi.
norúzko, noruzkúa. (b). izenlaguna. Noranzkoa.   De hacia donde.. Bergarako kaletarren artean, batez ere, bada erabilera ez oso zuzen bat: "noruzko zoiazte" edo "etxeruzko goiaz" entzuten da, "norutz zoiazte" edo "etxerutz goiaz" beharrean.. Ik. nórutz.
3. orduko. (c). adberbioa. Ordurako, garai hartarako. . Orduko Patxi Realien jabillan eta harekin juen nitzuan. (AA ArrasEus, 219. o.). .
kóbre, kóbria. (a). izena. Cobre.. Sin. burdingorri, urraida. (Eib.). Sin. burdingorri.
lárre, larría. (b). izena. LARRA (UB.). Pastizal, pasto.. Larre ederrak dare aurten, eurixa sarri ein ddau ta. Larrétik. De pastar. Ardixak larretik datoz. Larréra. A pastar. Noiz etara biaittuzu ardixak larrera? Larrían. Pastando. Beixak larrian dabitz.. Uberan, larrán, larrátik, larrára. . Ik. larráu. larre motxian azittakua izan, . (-). esapidea. . Sin. ota motzian ázittakua..
piédre. (d). Haur jolasetan "mala", falta.. Txirikilla sasi artera bota ezkero piedre da.. Gaztelerazko "pierde"-tik, ziur asko.. Sin. mala. Ik. pído!.
piñú-káskara, piñú-káskaria. (c). izena. Piña.. Piñu-kaskarak onak die sutarako.. Sin. piñubúru, artabúru.
pipar-txorixéro, pipar-txorixerúa. (b). izena. Pimiento verde, choricero.. Pipar-txorixeruak zartaiñian erreta, gauza ederra. . Sin. txorixero..
1. paráu. (c). da aditza. Txakurra geldi-geldi eta adi geratu oilagorra edo beste ehizagairen bat somatzen duenean.   Quedar quieto y atento el perro cuando barrunta la becada u otra pieza.. Txakurra parauta egoten dok oillagorra ikusittakuan-da. Klem./ Txakurra neure aurrian parau jatan.. Sin. geratu (gutxiago erabilia).. Ik. parada.
2. Pitxitxi. (d). izen propioa. Katu izena.   Nombre de gato.. Xapi ortik Pitxitxi!.
1. plasta-plasta. (c). onomatopeia. Oinen zapal-otsa, batik bat, adierazten duen onom.   Onomatopeya de la pisada, principalmente.. Anka planuak dauzkana plasta-plasta ibiltzen dok. Plasta-plasta txipriztiñak etaratzen be bai. Klem. .
1. narrúa jo. (b). du-dio aditza. Hacer el amor, follar.. Narrua joteko ezkondu ero pagau ein bia dala ziñuan lenguan batek etsitta.. Sin. txórtan eiñ, narrútan eiñ, txortía jo, jo.
3. nasái, nasáixa. (d). adjektiboa. Lasaia.   Tranquilo, -a.. "Nasaixa zan ori" tta olakuak entzuten zien lenao; trankilla, puxkat ola arlote samarra ero. Klem.. Gaur egun trankilla besterik ez da ia entzuten.. Sin. trankill.
3. narras. (c). adberbioa. NARRASIAN. Arrastaka.   A rastras.. Burdi atzian narras ekarri dou piñua./ Gurera datorren ura erretenian bide askuan narrasian etorrittakua da. . narras, narrasian, tatarras, tarrasian hitzek arrastaka esan nahi dute. Dena dela, azken adibidean ezingo litzateke ura tatarras edo tarrasian etorri esan ahal izango, hauek norbaitek tiratzen duenean esaten baitira. Narras edo narrasian, ostera, bai berez datorrenean, bai norbaitek arrastaka ekartzen duenean. Narraska ere berdin.. Ik. tatárras, narraséko.
1. loran egon. (c). esapidea. Estar en flor un frutal.. Politta da keixa-arbolia loran dagonian.. Ik. alían egon.
Aprilleko loria urria baiño obia, maietzeko loria bapez baiño obia. (d). esaera. Fruta arbolen lorari buruzko esaera. .
2. lapa, lapía. (d). izena. botanika Artium minus. Lanpatza, pegatin bedarra. Lampazo.. Lapia bai. Orrek e, mutikuak eta guk, tak! bota. Lapa botatzen abil neri tta. Katubedarra ero lapa bedarra. Lapia esaten jakon ari aliai tta. Don.. Galtzetatik edo praketatik kendu ezinda saioak egin dituenak badaki nolakoak diren. Bere burutxo bizartsuak oso eranskorrak dira. Ganauen lanparoiak sendatzeko erabili izan dira, eta baita kakabeherakoa sikatu eta txiza eragiteko ere. Sin. katubedar, lapatz, pegatin bedar. . Sin. lapa bédar, lanpátza. lapían modúan pegáu, . (c). esapidea. Gogor itsatsi.. Lapian moduan pegau jakun, da ezkiñuan gau guztian ondotik kendu. ..