Skip to main content

Hiztegia: bilaketaren emaitza

Errore mezua

Bilaketa azkarra Bilaketa aurreratua

2.txístu, txistúa. (a). Izena. Saliva. Ez bota txistuik. Erreparatu homonimoaren desberdin duela azentua.. Esamoldeak: txistúa bota. (a). du Aditza. Escupir.
1.txístu. 1.txístu, txístua. (a). Izena. Musika tresna. · Chistu. “Dena dela "danboliñ-txistu" deitzen dio adineko askok ohizko txistuari eta "txistu" flautari. Ondo joten dau txistua Iñakik. Kikio eztok sekula ikusi? Txistua aretxek jote jok. Txistua dok, eztok danbolin-txistua, danbolin-txistua istrumento diferentia dok eta. Don. . 2.txístu, txístua. (b). Izena. Silbido. Etxian banago joidazu txistua. Esamoldeak: txístuka. (c). Adberbioa. Txistuarekin dei egiten. Txistuka txistuakin diar itten dabenian, "baiña “él venía silbando”", ba txistutan zetorren. Klem.” txístutan. (c). Adberbioa. txistu-joka. Txistu-joka. · Silbando. Txistutan zetorren zuen mutikua./ Ixo, zein dabill or txistutan?/ Zetan zabitz zu txistu-joka? txístua jo. (b). du Aditza. Silvar. Zeintzuk ibilli die bart txistu-joka?/ Trenak txistua joten dau tunelian sartzeko. content_copy fíua jo. 3.txístu, txístua. (b). Izena. Pitilina, zakila. · Pene. Zetan abill i txistua bistan? content_copy pitíliñ, txilíbittu.
txistulári, txistularíxa. (a). Izena. Chistulari.
txíta, txitía. (b). Izena. txitxa. Polluelo, pollita. Txitak erosittue basarrixan. Esaerak: Eibarko txitia Bergako oillua. (c). Esaera. Eibarren gauza gutxi asko dela, alegia. Farol fama apur bat dute Bergaran. Esamoldeak: txitiak beste jan. Esapidea. Oso gutxi jan.
txitáldi, txitaldíxa. (c). Izena. Oilolokak ateratzen duen txita talde bakoitza. · Pollada. Oillolokiak etaratzen daben txitaldixa; apixaldi bat. Klem./ Aurreko txitaldixan amar oillasko eta iru oillanda izan zittuan.
txitátalde, txitataldía. (d). Izena. Pollada. Au da irugarren txitataldia azten dabena onek. Don.” Taldea adierazteko gehiago tanda edo txitaldia baino..
txitátanda, txitátandia. (d). Izena. Txitaldia. · Pollada. content_copy txitáldi.
jan. 1.jan. (a). du Aditza. Comer. Esaerak: Egon lo ta jango dek me. Esaera. "Azkenengo ibiltzen denak edo mugitzen denak ez du ezer izango; DEK esan zuen lekukoak." (Lar Antz). Irixa adar da guzti jan. EsapideaEsaera. irixa perra ta guzti jango neukek. Gose handia denean esan ohi den esaera. Irixa adar da guzti jango neukek. Esamoldeak: txitiak beste jan. (c). Esapidea. Oso gutxi jan. Gure amandriak txitia beste jaten dau aspaldixan. jan-jan eiñ. (c). Esapidea. Asko jan. Inoren etxean jaten denean ohitura dute adinekoek zera esateko despedidarakoan: Ekarri eztou ezer eiñ, baiña bagoiaz jan-jan eindda./ -Guk jan-jan eiñ, ezpanak garbittu eta aide. -Bueno, bueno, urrenguan be etorri. jaixon paretak. Esapidea. "Pertsona bat ekonomikoki gaizki dagoenean, eta etxea besterik geratzen ez zaionean, jendeak esaten du: etzare ain gaizki be! Etxia beintzet badaukazu. Etxearen nagusiak hau esanez erantzuten du: jaixon paretak! Izan ere, etxeko hormek ez baitute jaten ematen." (Lar Antz). berbía jan. (b). Esapidea. Agindutakoa bete ez. · Incumplir la palabra. Ezixozue ezer sinistu, berbia jaten zalia da ta. 2.jan. (c). dio Aditza. lagunartekoa Irabazi kirolean. · Vencer en en deporte. Espriñian jan zotsan karreria Perurenak./ Aurten be Atletixak baietz ligia jan. 3.jan. (c). du dio Aditza. Gastar el dinero, estafar, quitar, privar... a alguien. Soziuak zeuzkan diru guztiak jan jotsan./ Amar milloi jan i dotsa bankuai./ Iru egunian jaten zeban sueldua. 4.jan. (c). du Aditza. Gastar, desgastar, rebajar (con una lima, etc.). Kajoia ezpada kabitzen, ertzak limiakin jan eta sartuko da./ Pieza oni oinddio milimetro bat jan bia jako. 5.jan, jana. (a). Izena. Janaria. · Comida, alimento. Jana ta erana izan ezkero naikua dau. content_copy játeko. Esaerak: On egin janak eta kalterik ez edanak. Esaera. (Lar Antz). Jaterakoan probetxu ona opatzeko esan ohi dena.
txítoka. (c). Adberbioa. Eskolatik etxerakoan egiten zen jolasa, jolasa baino gehiago ia burruka zena. Ikutzen zenion bati eta "txito" esan, eta aintxintxika alde. Besteak atzetik jarraitzen zizun harrapatu eta txito egiteko. Azkenengo egiten zuenak "irabazten" zuen. Inoiz orduak pasatzen genituen txitoka, desohore handia baitzen beste batek txito eginda etxeratzea. Txitoka kriston ekiñaldixak eitte giñuzen eskolatik etxerakuan. Antzuolan PUTXUNKA ere esaten zaio jolas honi. . Esamoldeak: txíto eiñ. (c). Goian azaltzen den ekintza egin. (Ik. txitoka) Urrupaingo Felipek txito ein ddosta. Antzuolan PUTXUN EI.
txitxalapur, txitxalapurrak. (c). Izena. Eibar, Soraluze. Hegazti harraparia orokorrean. Sarasuak dio hegazti harrapari guztiendako erabiltzen dela, baina batik bat arraipardoa (Buteo buteo) izendatzeko.
txitxára, txitxaría. (a). Izena. Lombriz. Bi klase egoten dittuk, bata lurtxitxaria, gorrixaua; beste bat egoten dok satsetan, ori izeten dok zurikia. Tamaiñu aundixena gorrixa. Don.” Normalean txitxara soilik deitzen zaie, baina adineko baserritarrek bereizten dituzte lurtxitxarak eta sats-txitxarak. .
txitxárra, txitxarría. (d). Izena. Bergaran, zaharrentzat, urdai edo hirugiarre prejitua. Uberan hirugiarrea, prejitua zein gabea. · Tocineta o tocino frito. En Ubera tocineta en general. Irugiarria, baiña urdaixa be prejiduta bajak, erreta, txitxarria. Klem./ Ezta txarra txitxarria ogi bittartian. Galdu samartua, Uberatik kanpo. Ubera mendebalean ez da irugiarre hitza erabiltzen, txitxarra esaten da..
txítxarro, txítxarrua. (a). Izena. Chicharro.
txitxerdi, txitxerdixe. Izena. Aramaio. "Hitz-erdi? Txitxerdi bat esatie naikue ra ekitteko ulie artzen." (Orm Aram).