Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

módu, modúa. (b). izena. Modo, forma, manera.. Zerbait nolakoa den galdetzeko: Zer mutill modu dok pa?/ Ze etxe modu erosi dozue?. módu onían, . (-). . 1. modu onian, . (b). adberbioa. Era onean.   Con buenas maneras, con corrección.. Modu onian eskatu zostan dirua... 2. modu onían, . (c). Prezio onean, merke samar.. Automoilla modu onian ipintzen bost erosi eingotsat. ... modu-moduan, . (b). adberbioa. Berdin-berdin, honelako esaldietan:. Basarrixa leengo modu-moduan jaukek oinddio. . komentario 1. móduz, . (-). . 2. ze moduz?, . (a). ZE MODUZ. Galdera formula. Qué tal. . komentario 1. 1. moduz, . (c). adberbioa. Modu onean; prezio onean, batik bat. . Moduz erosi giñuan etxia./ Moduz jaten da taberna orretan./ Beste baten alemanei emun gontsen guk sustua demasa. Bai, eta moduz gaiñera, e. Klem. (AA BergEus, 339. o.). . komentario 1.. modútan, . (c). adberbioa. (adierazkorra.) De qué manera, hay que ver cómo.. Modutan gaiztotu jatzu eskuko heridia./ Modutan azi da aspaldian zuen mutilla. .. modutáko, modutakúa. (c). izenlaguna. (adierazkorra.) A zer nolako, harridurazkoetan.   Menudo, -a.. Modutako soiñokua zeroian Pilik (berezia)./ Modutako atxurra laga dostazu (eskasa edo). .. modúko, modukúa. (a). Bezalakoa.. Gure eskualdean gehien erabiltzen den berba sinonimoen artean. . Ik. láko, bezélakotxe..
latz. (-). 1. latz, látza. (b). adjektiboa. Aspero, -a.. Lija papela baiño latzaua da.. Ant. léun. . sorgin-orrazixa baiño latzagua, . (-). esapidea. (Eibar.) Oso latza edo takarra. (AAG Eibes).. Ik. sorgín-órrazi... 2. latza, látza. (b). adjektiboa. Gogorra, izugarria.   Terrible, grande.. Zartara latza artu eban arbolatik jausitta./ Urte latza aurtengua Euskal Herrixandako. . Ant. latza..
oríxka, orixkía. (b). adjektiboa. ORÍKA, ORIKARA, ORISTA. Amarillento, tirando a amarillo.. Mondrauen etxakixat pa ori-orixai esaten jauen ala orikiai esaten jauen be larua. Klem.. Ik. laruka, láru.
pítxar, pitxárra. (b). izena. Jarra.. Pitxarra apurtu jat.. Itturri bidian dabillen pitxarra apurtzen da, . (-). esaera. "Dabilenari gertatzen zaio. Ezertan parte hartzen ez duenak edo ezer egiten ez duenak ez du arazorik izango edo sekula ez du hutsik egingo." (Lar Antz). .. pitxárra astátik euki. (c). esapidea. Tener la sartén por el mango.. Presidentiak nai dabena eitten dau, berak dauka astatik pitxarra ta. ..
kargútu. (c). da aditza. Ardura hartu.   Responsabilizarse.. Zein kargutu zuan urrengo afaixa organizatzeko?.
1. nabartu. (-). aditza. "Ile zuriak ateratzen direlako ilea kolore askotarikoa izan.(Lar Antz). . Aspaldian majo nabartu jako illia." (Lar Antz)..
potx-potx. (-). interjekzioa. "Voz para llamar a los asnos y burros." (SB Eibetno).
ri-ra. (-). onomatopeia. RIS-RAS. "Igurtzixa.. Hartu espartzua, eta ris-ras!, garbittu arte." (SB Eibetno) .
subárto, subartúa. (b). izena. botanika arum italicum. Aro, jaro.. Kalaren antzeko lora eta hostoak ditu, eta fruitua, berriz, artaburu ale-gorri pozoitsua, sugeen janaritzat eduki izan dena. Bronkiotarako, barrua garbitzeko eta baita ozpelak sendatzeko ere erabili izan da hostoa. Sin. suba bedar.. Sin. subartabúru, erre bédar.
1. zapo, zapúa. (b). izena. Sapo.. Oiñ ezta ikusten len beste zapo. . Emun da kendu, zapuak ankia kendu, . (-). esaera. "Norbaiti gauza bat eman eta gero kendu egin (nahi) bazaio, hartu duenak esaera hori esaten du, emandakoa ezin dela kendu adieraziz. Normalean umeen artean esaten da." (Lar Antz).. zapue zirixen baiño igerraue, . (c). esapidea. (Leintz.) Oso igarra.. Lehenago zapoa zirian sartu eta ortuan lehortzen uzten omen zuten, auskalo zergatik edo zertarako. .. zapua euki, . (-). esapidea. Ikusiezina, gorrota euki.. Orrek egundoko zapua jotsek alkarri. .. mutiko zapua!, . (-). esapidea. MUTIKO ZAPUA esan ohi da "mutiko demoniua" zentzuan.. Erredios, etxostak pa zigarruak arrapau mutiko zapuak.... Mutiko-rekin bakarrik entzun dut. Ben.k mutiko batek apaizari "zapo amorratua" deitu ziola diosku antzinako ipuin batean. Dotriñaik e, preguntau ta ez jakiñ, da. "..
Emun da kendu, zapuak ankia kendu. (-). esaera. "Norbaiti gauza bat eman eta gero kendu egin (nahi) bazaio, hartu duenak esaera hori esaten du, emandakoa ezin dela kendu adieraziz. Normalean umeen artean esaten da." (Lar Antz).
mutiko zapua!. (-). esapidea. MUTIKO ZAPUA esan ohi da "mutiko demoniua" zentzuan.. Erredios, etxostak pa zigarruak arrapau mutiko zapuak.... Mutiko-rekin bakarrik entzun dut. Ben.k mutiko batek apaizari "zapo amorratua" deitu ziola diosku antzinako ipuin batean. Dotriñaik e, preguntau ta ez jakiñ, da. ".
zapue zirixen baiño igerraue. (c). esapidea. (Leintz.) Oso igarra.. Lehenago zapoa zirian sartu eta ortuan lehortzen uzten omen zuten, auskalo zergatik edo zertarako. .
zapo-bédar, zapo-bedárra. (d). izena. botanika Ajo de oso.. Sin. zapó-kípula.
zaplára, zaplaría. (b). izena. Belarrondokoa.. Ik. zaplatéko.
zapua euki. (-). esapidea. Ikusiezina, gorrota euki.. Orrek egundoko zapua jotsek alkarri. .
zapo. (-). 1. zapo, zapúa. (b). izena. Sapo.. Oiñ ezta ikusten len beste zapo. . . Emun da kendu, zapuak ankia kendu, . (-). esaera. "Norbaiti gauza bat eman eta gero kendu egin (nahi) bazaio, hartu duenak esaera hori esaten du, emandakoa ezin dela kendu adieraziz. Normalean umeen artean esaten da." (Lar Antz).. . zapue zirixen baiño igerraue, . (c). esapidea. (Leintz.) Oso igarra.. Lehenago zapoa zirian sartu eta ortuan lehortzen uzten omen zuten, auskalo zergatik edo zertarako. .. . zapua euki, . (-). esapidea. Ikusiezina, gorrota euki.. Orrek egundoko zapua jotsek alkarri. .. . mutiko zapua!, . (-). esapidea. MUTIKO ZAPUA esan ohi da "mutiko demoniua" zentzuan.. Erredios, etxostak pa zigarruak arrapau mutiko zapuak.... Mutiko-rekin bakarrik entzun dut. Ben.k mutiko batek apaizari "zapo amorratua" deitu ziola diosku antzinako ipuin batean. Dotriñaik e, preguntau ta ez jakiñ, da. "... 2. zapo!, . (b). interjekzioa. Bale-baleka jokoan, "pagatzen" den lekura joan eta "egiteko" esan ohi dena.   Formula con la que "se hace" en el juego del escondite.. Peru, zapo!. Ik. balé-báleka..
zápi. (-). 1. zapi, zapíxa. (c). izena. Trapo, pañuelo, lienzo.  . —Zapi berbia erabili izan dozue? —Bai, lenguak asko ala be, zapixa. Trapuai, sukaldekuai, esku-zapixa ta; buruko paiñolua ero..., baiña zapixa be bai. Ero zapi bat ortarako-ero, ontarako-ero. —Klem./ —Gero an, ixipulia ta pasatzeko egoten zien zapi batzuk esegitta. Sot. Hitz galdu samartua da. Ordez trapu entzuten da eskutakoa denean eta paiñolo bestelakoa denean. . Ik. burúko zápi, eskú-zápi.. 2. zapi, zapixak. (-). izena. (Eibar.) "Colada; total de prendas y trapos: sábanas, camisas, ropas de cama... (SB Eibetno).. Erreka baztarrian, harri bat lagun zala, joten ziran zapixak. Eta gero bedartzan ipini eguzkixak zurittu zeixan. Ubitxa inguruko zelaixak zapiz jositta egoten zittuan, eguzkixak urtetzen zeban bakotxian. Politta izaten zuan." (SB Eibetno). .. 3. zapi, zapíxa. (d). izena. Pañal antiguo.. Zapixa iru puntako tela puxketa bat, aurretik eta atzetik lotuta, gerrixan lotuta; aura ipintzen jako ba albotara zikinddu ezteiñ. Zapixan gaiñetik paxia gerrixan; bueltan-bueltan paxia. Paxian gaiñetik mantia. Mantetan batzen zan. Don. ..
1. zapi, zapíxa. (c). izena. Trapo, pañuelo, lienzo.  . —Zapi berbia erabili izan dozue? —Bai, lenguak asko ala be, zapixa. Trapuai, sukaldekuai, esku-zapixa ta; buruko paiñolua ero..., baiña zapixa be bai. Ero zapi bat ortarako-ero, ontarako-ero. —Klem./ —Gero an, ixipulia ta pasatzeko egoten zien zapi batzuk esegitta. Sot. Hitz galdu samartua da. Ordez trapu entzuten da eskutakoa denean eta paiñolo bestelakoa denean. . Ik. burúko zápi, eskú-zápi.
2. zapi, zapixak. (-). izena. (Eibar.) "Colada; total de prendas y trapos: sábanas, camisas, ropas de cama... (SB Eibetno).. Erreka baztarrian, harri bat lagun zala, joten ziran zapixak. Eta gero bedartzan ipini eguzkixak zurittu zeixan. Ubitxa inguruko zelaixak zapiz jositta egoten zittuan, eguzkixak urtetzen zeban bakotxian. Politta izaten zuan." (SB Eibetno). .
3. zapi, zapíxa. (d). izena. Pañal antiguo.. Zapixa iru puntako tela puxketa bat, aurretik eta atzetik lotuta, gerrixan lotuta; aura ipintzen jako ba albotara zikinddu ezteiñ. Zapixan gaiñetik paxia gerrixan; bueltan-bueltan paxia. Paxian gaiñetik mantia. Mantetan batzen zan. Don. .
zapí-banasta, zapí-banastia. (d). izena. Lixibako arropa erabiltzeko banasta.. Beste bat, etxetan danian egoten zuan lenao, zapi-banastia. Aura lixibia einddakuan erropia erabiltzeko. Bee zabalakin, kasi gora estutxuao zala. Don.. Ik. bánasta.
zapínddu. (-). 1. zapinddu, . (d). du aditza. Astindu, jo; zibita edo makila batez, batik bat.. Zibitta batekin zapinddu zeban neskatillia. .. 2. zapinddu, zapinddúa. (c). izena. Zurra, azotaina.. Aittajunak ikusten badau ze ein ddozun ikusikozu zelako zapinddua artukozun. ..
1. zapinddu. (d). du aditza. Astindu, jo; zibita edo makila batez, batik bat.. Zibitta batekin zapinddu zeban neskatillia. .