Skip to main content

Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

karra-kárra jan. (c). Comer triturando y sacando ruido.. Arek zopakua be karra-karra jaten dau.. Ogi gogorrak edo antzerakoak haginkatzerakoan ateratzen den hotsaz, alegia.. komentario 1 Ik. marra-márra jan, kirri-karra.
Góiko kónde, Góiko kondía. (c). izen propioa. Errekalde Jauregian, gaur mikrofilmategia dagoen etxean, bizi zen kondea, . Konde zarra, aura amendik gora Zurrara, eta Konde Zarrak euskeraz beti gure aittai, ba zeoze, kontuak eiñ, berba ero, ba; kuriosidadia arek pe, baserrikuai preguntau, baiña betik euskeraz. Gero aren semia, konde zarran semia, aretxi enotsan entzuten euskeraz, da erderaz be eztaitt asko. Don. (AA BergEus, 344 o.) .
2. kéra, kéria. (-). Egurraren eritasun bat. Juan. . komentario 1
kónpleto, kónpletua. (d). adjektiboa. Completo, completamente.. Euskera bat dago lotsagarrixa Bergan, e, lotsagarrixa konpleto. Txotxo-berba konpletua dago Bergan. Mertz./ Arriua burdixan, konpleto, laixak eta be bai, erropia. Irixak, elegantiak, manta ederrekiñ da. Kanpanillak lepuan. Don./ Jaso esaten da ba estruturia gora jasotzen danian. “Etxia ein ddou”, konpleto. Don.. Norbait tontoa edo inuzentea dela esateko: Ori inuzente konpletua dok. . Ik. kafé kónpleto.
kóntxo!. (b). interjekzioa. (eufemismoa.) KONTXO-KONTXO. Koñoren euf.. Kontxo-kontxo, au be badou?. Ik. errekontxo!, errekoño!, kóño!.
1. kosta. (a). da aditza. KOSTAU. Costar dinero.. KOSTAU (bukatua), KOSTA edo KOSTATZEN (bukatu gabea), eta KOSTAUKO (etorkizunekoa). Diru asko kostau jakue etxia erostia, eta geixao kostauko jakue ipintzia./ Preguntaizu zenbat kosta (edo kostatzen) dan treneko billetia..
ota motzian ázittakua. (d). esapidea. OTA-MOTXÍAN AZITTAKUA. Paraje txarrean hazitako pertsona.   Se dice de la persona nacida en paraje difícil.. Otamotxian azittakua paraje onian azi eztanai esate jakok. Klem./ Ori otamotxian azittakua dok eta orrek aurrera urtengo jok.. Norbait baldintza gogorretara ohitua dagoela azpimarratzeko erabilia. Sin. larre motxian azittakua..
obétu. (b). da-du aditza. OBÁTU (UB.). Hobe bihurtu.   Mejorar.. Eurixokin bidiak eztie bape obetu. . Mejorau ere asko entzuten da..
2. mozolo, -a, mozolúa, -ía. (b). adjektiboa. Atolondrado, -a, lelo, -a.. Siestan dagola ta ez molestatzeko esan dot, mozoluok alakuok./ Bueno, neska, ez ari izen mozolía. . mozólo-mozólo egon, . (b). esapidea. MOZÓLA-MOZÓLA EGON. Estar como un, -a tonto, -a.. Atsalde guztia aren telefonuan zaiñ pasau jonat mozola-mozola. ..
3. pol-pol. (-). onomatopeia. "Cocer los alimentos, hervir.. Ik. bro-bro" (SB Eibetno).. Ik. bro-bro.
1. mártxa, mártxia. (b). izena. Irteera, ostera.. Norako martxia daukazue ba gaur?.
3. melokotóe, -i, melokotóia. (b). izena. Mozkorra. Borrachera.. Melokotoi ederrakin zebitzen bixak pe jaixetan.. Sin. trónpa, atxur.
lor, lorra. (-). izena. (Aramaio.) Auzolana, bidegintza, gehienetan. . Bixer lorra jak. (Orm Aram). . Ik. auzólan.
lólo. (a). (haur hizkera.) Lo.. Laster lolo./ Lolo dago umetxua./ Oiñ lolo ein biou./ Zelako lolotxo edarrak eiñ dittuzun.. Zenbait gurasok beren erdi-euskeran zera esan ohi du: Oiñ a lolo(s) joan biozu. .
lóleku, lólekua. (b). izena. Sitio para dormir.. Ezkiñuan lolekuik topau ogei kilometruan./ Ganbaria zeuken lekuan oiñ lolekuak dauzke, ezta. Mertz. .
lo-korrósa, lo-korrosía. (c). izena. LO-KARRASA, LO-KORROSKARA, KARRASA, KORROSA. Lo-zurrunka.   Ronquido.. Aren lo-korrosak etxia be dardaraz jartzen juen. . Gaur egun lo-zurrunka entzuten da gehiago. Nere amari ez zaio ezaguna egiten azken hitz hau. Batuaren bidez sartua dirudi. .
lo-kónkor, lo-konkórra. (d). izena. Kolpera esnatutakoan, siestatik esnatu berrian eta halakoetan, izan ohi den logura desatsegina.   Sueño y estado desagradable después de una siesta, de despertarse bruscamente, etc.. . LO-KONKORRA EUKI, batez ere.. Ik. loérre.
loki, lókixak. (d). izena. (Oñati.) "Los huesos de la articulación de la mandíbula. Lokixak geratu: Paralizarse (v. gr. por un dolor de muelas) el movimiento de las mandíbulas." (Izag Oñ)..
4. makera, makería. (d). adjektiboa. (Leintz.) "Mujer rebelde y gruñona.. Aukeria daukak aukeria, tokauko jak makeria..
1. lokatu. (c). da-du aditza. Loka, koloka jarri; gaizki itsatsia egoteagatik mugitu.. Alanbradurixako esola guztiak lokatuta dare./ Muturrez aurrera jausi tta iru agin lokatu jat./ Astuak azkenian laixia lokatu dau. . komentario 1 Ik. lóka, loka.
2. lokatu. (c). da aditza. Loka bihurtu oiloa.   Ponerse clueca la gallina.. Oilluak, lokatutakuan eztabe arrautzaik eitten. . Ik. loka.
lókatza, lókatzia. (a). izena. LOKÁTZARA. Barro, lodo.. Eurixa ein ddau ta lokatzia egongo da bidetan. .
lokátzari, lokátzarixa. (d). izena. LOKATZADEI . Lokatzadia; lokatzartea, basatza.   Barrizal, lodazal.. Zelaixan egundoko lokatzarixa geratu zan ziklo-krosa zala ta.. Don.en grabaketan lokatzadei ulertzen dugu.. Sin. kákatza, básatza. Ik. lokátzarte.
lokátzarte, lokátzartia. (c). izena. Lokatza artea, basatza.   Barrizal, lodazal.. Burdixa lokatzarte baten sartu jaku eta kristonak ein dittugu etara ezindda.. Lokatzari edo basatza-ren Sin. gisa ere erabiltzen da, baina gehiago "lokatza artean sartu" testuinguruan.. Ik. kákatza, lokátzari, básatza.