Skip to main content

Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

1. labandu. (a). da aditza. Laban egin. Resbalar.. Miñ artu dau eskillaratan labanduta.. Sin. lában eiñ, írrist eiñ.
Nun artu, an laga. (-). esaera. "Gauzak hartutako lekuan laga behar dira." (Lar Antz)..
keia emon. (-). Ik. keétu.
kara o kruz. (a). Cara o cruz.. Ik. busti ala siku?.
2. kirri-korro, kirri-korrua. (-). izena. "Katarruak bular barruan sortzen daben zaratia. . Katarrua juan dalakuan, baiña ondiok kirri-korro petral bat daukat hamen barruan." (SB Eibetno) .
istinga baten ibilli, istinga baten egon. (-). esapidea. "Inguruan ur askorekin ibili, batez ere sukaldeko lanak egitean, ontziak garbitzen, esaterako. . Istinga baten emen nabill..
Umiak ixilik oilluak txixa eiñ arte. (c). esaera. Umeei isilik egoteko esateko modu bastoa; oiloek ez dute txixarik egiten. . Umiak ixilik egon oilluak txixa eiñ arte!.
Kamiñondo, kamiñondúa. (b). izena. Errepide alboa.. Kamiñondoko souan lanerako lagun bat geixao biar izaten zan, dio lehengo esaerak. Bidekoekin berriketan denbora asko galtzen zelako, barren. Hala zioten lehengo baserritarrek..
4. zapata, zapatía. (d). izena. Machón.. Ik. matxóe, -i.
zárba, zarbía. (-). izena. (Arrasate.) Zerba.   Acelga.. Bergaran "azelga" esaten bada ere, baserritarrek ezagutzen dute hitza, batik bat Arrasateko azokara joan izan direnak. "Ortuko txuletak" esaten zaie albardatutako zarba-kirtenei.. Sin. azélga.
2. zepa. (d). adjektiboa. "Gozotasunik gabea (lurra), lur harroa ez dena, aitzurrean itsatsita geratzen dena, labrantzarako txarra. . Zer nai dozue lur zepa onetan artzia?" (Lar Antz). . zepa-zepa, . (d). adberbioa. XEPA-XEPA. Trinkotuta.   Apelmazado.. Arro-arro, libre-libria, luzia ta arrua. Batzuk eoten dia xepa-xepa, arek soltau ezindakuak izate zien; arrua biar izate zan, ta illia komeni zan ola luzia. Pedro.. Artileari buruz dihardu.. Ik. zepátu, tringótu..
1. putzérroskilla, putzérroskillia. (c). adjektiboa. Haundi usteko emakumeengatik esan ohi zen.   "Se decía de las envanecidas por creerse más de lo que son." (Etxba Eib).. Gaztetan putzerroskilla majua izandakua da orren ama. .
tenple onian edo txarrian egon. (c). esapidea. Aldarte oneko edo txarreko egon..
1. txorímalo, txorímalua. (b). izena. Espantapájaros.. Txorimaluan galtzarpian apixia ein ddabe txorixak. .
2. txorimalo, txorimalua. (a). izena. (Oñati.) Herriko jaietan zerri-puxika batekin haurrak jotzen ibili ohi den buruhandia. Cabezudo. Sasue batian . Oñatiko umeek ondorengo hau kantatzen dute txorimaloak xaxatzeko: «Txorimalo, katamalo, tirikititi, taukiri, zeiñiri, txorimaluari!»..
txori-opil. (-). Ik. opill, txori.
4. txorímalo, txorímalua. (b). adjektiboa. Bobo.. Abogaua izan arren txorimalua galanta./ Ixilik egon ari txorimaluoi alakuoi. .
3. txorímalo, txorímalua. (d). izena. "Máscara de carnaval." (Izag Oñ). .
txorímalo. (-). komentario 1 1. txorímalo, txorímalua. (b). izena. Espantapájaros.. Txorimaluan galtzarpian apixia ein ddabe txorixak. .. 2. txorimalo, txorimalua. (a). izena. (Oñati.) Herriko jaietan zerri-puxika batekin haurrak jotzen ibili ohi den buruhandia. Cabezudo. Sasue batian . Oñatiko umeek ondorengo hau kantatzen dute txorimaloak xaxatzeko: «Txorimalo, katamalo, tirikititi, taukiri, zeiñiri, txorimaluari!»... 3. txorímalo, txorímalua. (d). izena. "Máscara de carnaval." (Izag Oñ). .. 4. txorímalo, txorímalua. (b). adjektiboa. Bobo.. Abogaua izan arren txorimalua galanta./ Ixilik egon ari txorimaluoi alakuoi. ..
txori-máats, txori-maátsa. (c). izena. vitis vinifera. Berez sortzen den mahats txertatu gabea.   Uva silvestre.. Sasi-maatsa? Txori-maatsa; mentau bareko maats txikixa. Klem. . Lehengo mutikoen basozigarruak..
txori-kárdu, txori kardúa. (c). izena. botanika senecio vulgaris. Hierba cana, cardo enano.. Ik. zorna bédar.
txori-káka, txori-káka. (a). izena. Excremento de pájaro.. Txori-kakaz beteta dago teillatua. . komentario 1 txori-káka ez izan, . (c). esapidea. Inportantea izan. Broma abarrean edo ironiaz esan ohi da.. —Atzo telebisiñuan agertu itzan. —Ze uste dok pa, gu txori-kaka gala, ala?/ Ez pentsau ori bere ustez txori-kaka danik.. Sin. azián bárrenengo ostrúa ez ízan..
txorietxe. (-). Ik. txóri.
txoríburu, txoríburua. (b). adjektiboa. Buruarina.   Casquivano, -a.. Beti izan da txoriburu samarra. .